Maximus - см. Cornelius

Maximus - см. magnus

Maximus - см. Rutilius

Mederi - (cautione med. victo) 5.3.57; (stipulatione med rei) 4.4.26 pr.; (med. desiderio) 11.8.5.1

Medianum - (med. cenaculi) 9.3.5.2 Mediastinus-4.9.1.5; 7.7.6 pr.; 47.10.15.44 Medicamen, medicamentum - (venenum

pro medicamento dare; medicam, pro veneno bibere) 9.2.7.6; 21.1.23.3; (me­dicam.

Medicina - 24.3.22.8; 38.1.26-27;

50.13.1.2-3

Medicus-50.13.1.1; 50.13.1.3 Medietas - (mediet, quandam secuti iuris

auctores) 5.4.3

Mediocris; mediocriter - (mediocrium facultatum esse) 19.1.44; (med. poena) 4.4.37.1; (non mediocriter delinquere) 48.5.30.3; (vulnerare verberibus) 47.10.7.2;

1.16.9.4

Mediocritas - (scapha mediocritate a na­ve differt) 33.7.29; (mediocr. faculta­tum) 31.30; 27.1.6.19; (per mediocrit. causam dirimere) 36.3.7

Meditari - (meditatem sermonem ad- terre) 22.5.3.1

Mei-33.7.10

Mela (Fabius) - 19.1.17.6; 43.23.1.12 Melancholicus -21.1.2 Melinum - 32.78.5

Meliorare - (mei. proprietatem) 7.1.13.5 Membrana - 32.52 pr.; 32.52.4-5;

37.11.1 pr.; 41.1.9.1; (membranae, membranulae) 2.13.10.2; 32.102 pr.; (codices mambranei) 32.52 pr.

Membrum - (dominus membrorum suo­rum nemo videtur) 9.2.13 pr.; (membri quid laceratum) 21.1.10 pr.; 32.52.7;

40.4.13.1

Meminisse - 1.2.2.23; 1.16.10 pr.;

14.3.13.1; 22.3.28; 36.1.6.1; 39.3.2.8; 40.2.37 pr.

Memor - 34.4.31 pr.

Memorabilis - 1.2.2.38

Memoratus -40.12.5.1

Memoria - (infmnitas memoriae) 41.2.44 pr.; (memoria tenere aliquid) 22.3.28; 39.3.2.8; (opera, quorum

memoriam vetustas excedit; fossa, cuius mem.

(luctum habere patris memoriae) 3.2.25 pr.; (matris vel patris memoria post quinquiennium a morte non re­tractata) 40.15.2 pr.; (mem. alicuius post mortem damnata) 24.1.32.7; 28.3.6.11; 31.76.9

Memorialis - (liber memorialium) 50.16.144

Menander-4.4.11.2; 38.12.1; 49.16.13.5-6 Mendacium - (mendaciis apud principem onerare aliq.) 49.4.1 pr.; (ex suo men­dacio argui; propter mend, conveniri)

13.7.41; 14.5.4.1; (mendacii poenam ferre) 11.1.11.3; (sine mendacio) 34.2.35 pr.

Mendum - (mendo facta institutio) 28.7.1

Menianum - см. maenianum

Mens - (mentem alienare; mentis aliena­

tio) см. alienare, alienatio; (suae men­tis non esse) 1.16.9.5; 9.2.5.2; (furio­sus suae mentis effectus, sanae mentis factus) 5.1.39 pr.; 14.4.4; (compos mentis) 1.18.13.1; 24.3.22.7; 28.1.16.1; 28.1.20.4; 38.17.2.11; 44.7.24 pr.; (in­tegra mente) 28.3.20; (mente captus) 28.3.20; 27.1.45.2; 27.10.14; 39.5.23.1; (mentis trepidatio) 4.2.1; (prior atque potentior est quam vox mens dicentis) 33.10.7.2; (ex mente pronuntiantis ac­cipitur oratio) 50.16.28.1; (mentem testantis - figuram verborum sequi) 50.16.116; (m. testatoris - verba fide­icomm.) 40.5.24.8; (m. testatoris, pa- trisfam. respicienda, spectanda) 28.5.29; 30.50.3; (alia m. testatoris aliud sen­tientis) 30.49.3; (alia m. legantis, alia paciscentis) 34.3.5 pr.; (de mente praetoris legem accipere) 45.1.52 pr.; (ex mente praetoris deneganda colla­tio) 37.4.20.1; (mens SCti plenius ac­cipienda, trahenda ad aliq.) 30.41.12; 40.5.30.4; (m. SCti non cessat, pertinet ad aliq.) 5.3.25.5; 14.6.7.4; (ex mente legis sumere) 24.3.47; (ex m. orationis permissum) 24.1.32.16; (contra men­tem constitutionis) 49.15.12.8; (ea mens est, ut) 38.1.30 pr.; (eius mentis esse, ut) 50.16.225; (eam mentem ha­bere, ut, ne) 35.1.8; 41.2.38 pr.; (cum ea mente nactus possessionem, ut) 41.2.1.20; (praedonis mente adprehen- dere) 5.3.25.5; (dare ea mente, ut) 15.3.3.9; 16.1.19.2; 16.1.27; 24.1.67;

39.5.1 pr.; 39.5.1.1; 39.5.10; 39.5.13; 41.1.37.6; 41.2.39; 44.1.23; 46.3.58 pr.; (ea mente discedere, ne redeat) 21.1.17.1

Mensa - 33.10.3 pr.; 33.10.3.3; 33.10.9.1; (argentariae mensae exercitor) 2.13.4 pr.; (mensae (nummulariae) praepositus (servus, libertus), institor apud men-

sam) 14.3.5.3; 14.3.19.1; 14.3.20; (men­sae negotium) 31.77.16; (apud mensam deponere pecunias) 42.5.24.2; (mensae scriptura) 47.2.27.1; (ratio) 2.14.47.1

Mensis - (ubi lex duorum mensium fecit mentionem, et qui LXI die venerit, audiendus est) 50.17.101; 21.1.28; 21.1.31.22; (m.

Mensor - (agrorum) 11.6.1-2; 10.1.4.1; 10.1.8; (m. machinarius) см. machi­narius; (frumentarius) 27.1.26; 49.16.12.2;

50.5.10.1

Menstruum - (m. merces) 40.1.20.3; (m. fideicommissum) 35.2.101.4; (oneribus menstruis adstringi necessitatem ali­mentorum praebendorum) 34.1.8; (m. ci­baria; m. frumentum, vinum) 34.1.9.1; 33.1.17; 2.15.8.24; (m. nummi) 40.7.40.2;

34.1.18 pr.; 34.3.28 pr.; 34.4.30 pr.; 36.2.37.1; (menstruum) 24.1.25 pr.

Mensularius - 2.14.47.1; 42.5.24.2 Mensura - (mensuram agri agere) 11.6.2;

(in opere novo tam soli quam caeli mens, facienda est) 43.24.21.2; (per cor­bem mensuram facere) 18.6.1.4; (prius quam mens, fieret; intra diem mensu­rae) 18.6.10.1; 18.1.40 pr.; (mens, non eo proficit, ut aut plus aut minus veneat, sed ut appareat, quantum ematur) 18.1.34.5; (opus ita conductum, ut in pedes mensurasve praestetur) 19.2.36; (mens, aequae - iniquae) 19.2.13.8; (falsae) 47.11.6.2; (falsus mensurarum modum) 48.19.37; (mensuras publice probatas corrumpere, falsare) 48.10.32.1; (mens, dicenda erit (sc. si in rem ali­quis agat), cum res mensura contine­bitur) 6.1.6; (res, quae pondere numero mensura consistunt, constant) 12.1.2.1;

13.3.1 pr.; 18.1.35.5; 44.7.1.2; (pon­dere numero mensura valere) 35.2.1.7; (falsam mens, renuntiare; in mensura (aedificii) fallere) 11.6.5.2; (mensurae agri demonstratio) 50.1.36.1; (pro mens, agri praebere frumentum) 50.4.18.25; (pro mens, admissi, delicti, plectitur aliquis, constituendum est in aliq.) 47.11.10; 48.10.31

Mentio - (actiones, quae doli vel fraudis habent mentionem) 37.15.5.1; (tem­peranda de dolo actio, ut bonae fidei mentio fiat) 4.3.11

Mentiri - (mentiendo ment.) 11.6.6; (ment. in computatione, ratione) 48.10.23; (in qualitate fundi) 19.1.22; (in persona sua) 47.2.43.3; (de se) 48.19.27 pr.; (ment. se liberum) 21.1.17.16; (patrem fam.) 14.5.4.1; (praelato die pignoris obligatio mentitur) 48.10.28

Mercari- 17.1.22.11; 21.2.72; 24.1.18.2 Mercator - 14.2.2.2; 14.2.4.1; 19.2.31;

33.7.12.43; 33.9.4.2; 39.4.9.8; 50.4.5; 50.16.207

Mercatura - 14.3.5.2

Mercennarius - (opera mere.) 50.13.1.4; 8.6.20; 43.24.3 pr.; 43.24.5.11; 48.19.11.1

Merces - (locatio et cond.

19.2.2 pr.; (m. doliorum) 18.6.1.3; (hor­reorum, aureae) 20.4.6.2; (hortorum) 32.30.1; (domus) 32.91.4; (habita­tionis) 43.32.1 pr.; 39.5.9 pr.; (insulae) 19.1.53 pr.; (agri) 19.2.15.2; 24.3.7.8; (fundi) 23.4.22; (praediorum) 36.1.60.5; (mercedes a colonis acceptae loco sunt fructuum) 5.3.29; (gratia, gratis, gra­tuitam operam exhibere) см. эти слова; (contrarium est officio merces) 17.1.1.4; (qui operas suas locavit, totius temporis mercedem accipere de­bet) 19.2.38 pr.; (in operas singulas merces constituta; pro opere redemp­tori certam mercedem in dies singulos) 19.2.51.1; (mere, servorum, quotum operae fuerint locatae) 12.6.55; 42.5.8.2; (ex operis (hominis, ancillae, liberti) mercedem capere, percipere) 7.8.12.6; 33.2.2; 38.1.25.1; 38.1.25.4; 40.9.32.1-2; (mercede fundum colere) 33.7.20.1; (servanda in balneis vestimenta susci­pere) 1.15.3.5; (mercedem accipere pro custodia alicuius rei) 19.2.40; (pro arte)

4.9.5 pr.; (mere, fabrorum) 41.1.7.12; (si quis aliquem a latrunculis vel hostibus eripuit et aliquid pro eo ab ipso ac­cipiat... merces eximii laboris appel­

landa est) 39.5.34.1; 4.2.9.1; (talium officiorum mercedes ut puta: si tibi ad­fuero, si satis pro te dedero) 39.5.19.1; (officium magistri quadam mercede remuneratum) 39.5.27; (m. discipli­narum) 36.2.12.5; 26.7.12.3; 27.2.3.2; 27.2.4; (praeses prov. de mercedibus ius dicere solet, sed praeceptoribus tantum studiorum liberalium) 50.13.1 pr.; (mere, medicis praestitae) 9.3.7

Merere, mereri - (merere aliquem, de aliquo, meritum collocare apud ali­quem) 31.77.25; 32.11.X; 40.5.46.3; (bene merentes amici) 38.5.9; 39.5.5; (male meritus de aliquo) см. male; (merere beneficium) 38.9.1.14; (in int. restitutionem) 42.8.10.10; (veniam) 29.5.3.9; 49.16.4.11; 49.16.5.5; (fa­vorem) 26.7.42; 40.12.38.1; (publicam tutelam, curam) 40.5.2.1; 43.23.1.3; (mer. exheredari, notam exhereda­tionis) 37.8.8; 45.1.132 pr.; (poenam) 9.4.9; 38.2.15; 48.19.27.2; (graviorem sententiam) 49.7.1.5; (meritis de causis summoveri a successione) 48.20.7 pr.; (iure meritoque, iure ac merito) 4.2.14.4; 47.10.17.13; 49.14.45.12; (mer.

35.2.21 pr.; (fideicomm.) 31.83; (amit­tere id, quod testamento meruit) 34.9.5.2; (liberi exheredati, qui niliil ex patris iudicio meruerunt) 44.4.13; (me­ruisse iudicium patris) 37.6.1.6

Meretricius - см. meretrix

Meretrix - 12.5.4.3; 37.12.3 pr.; 38.1.38 pr.; 47.2.39; (meretricio quodam genere adulterari) 48.5.30.4; (vestis meretri­cia) 47.10.15.15

Mergere - 41.2.13 pr.; 47.9.6; (neque enim in hoc administrantur tutelae, ut mergantur pupilli) 27.4.3 pr.

Meridies - (meridianum tempus) 38.1.26 pr. Merito - см. merere

Meritorium-7.1.13.8; 17.2.52.15; 47.10.5.5

Meritum, meritus - см. merere

Merus - (mera condicio, quae in datione

exsistit, mera condicio, quae in facto est) 35.1.82; (merum factum stipulari) 46.3.98.6; (m. donatio) 39.5.27; (me­rum imperium) см. imperium; (aequi­tas, quae merum ius compensationis inducit) 26.7.36; (mera voluntate do­nare) 34.4.18; (in m. voluntatem here­dis collatum (legatum)) 30.75 pr.; (meram poenam continere) 2.3.1.4; (in m. aestimationem condemnari) 23.3.62; (a mero iudicis, praetoris officio profi­cisci) 45.1.5 pr.; (mero iure munitum esse) 4.4.16 pr.; 4.4.16.2; (ad merum ius gentium aestimare) 16.3.31 pr.; (quantum ad meram rationem non con­sistere) 17.1.22.3; (secundum m.

Meix - 13.3.4; 14.4.1 pr.; 14.4.1.1; 18.1.1 pr.; 32.73.4; 46.1.42; (mercis appellatio ad res mobiles tantum pertinet) 50.16.66; (mercis appellatione homines non con­tineri Mela ait) 50.16.207

Mesonauta - 4.9.1.2

Messis - (messis vindemiarumque tem­pus) 2.12.1 pr.; 2.12.3 pr.; (tempus messium et arearum) 34.1.15.1; (mes- sem facere) 7.4.13; 39.1.1.12; (ex mes­sibus collectum) 22.1.25.1; (messem auferre) 19.2.60.5; (messium incenso­res) 48.19.16.9

Messius - 49.14.50

Messorius - (falces messoriae) 33.7.8 pr. Metallicus - (metallicum opus) 48.19.28.6;

(in ministerium metallicorum damnari, dari) 48.19.8.8; 48.19.36

Metallum - 7.1.9.3; 7.1.13.5; (in metal­lum, in opus metalli dari, damnari; metallo plecti, puniri; metalli poena, coercitio, supplicium) 1.18.6.8; 47.11.10; 48.13.7; 48.13.8.1; 48.19.8.4; 48.19.8.6; 48.19.17 pr.; 48.19.28 pr.; 48.19.28.6; 48.19.28.10; 48.19.28.14; 48.19.36; 48.19.38 pr.; 48.19.38.3; 48.19.38.5;

48.19.38.7 sqq.; 49.14.12; 49.16.3.1; 50.13.5.3

Metaxa - 39.4.16.7

Meticulosus - 4.2.7 pr.

Metiri - (met. aream, tignum, lapidem) 11.6.6; (fundum) 18.1.40 pr.; (opus) 19.2.30.3; (diem ad metiendum vinum praestituere) 18.6.1.3; (met. iter) 2.11.2.8; (met. aliquid ex eo, quod) 5.4.1.1; 5.1.61 pr.; (filii sui contumeliam ad suam utilitatem met.) 47.10.17.13; (met. ad tempus) 48.9.9 pr.

Metreta- 18.1.35.5; 18.1.35.7 Metuere- 1.16.9.5; 39.3.11.3 Metuiri - 20.1.26.1

Metus - (instantis vel futuri periculi causa mentis trepidatio) 4.2.1; (ait praetor: quod metus causa gestum erit, ratum non habebo) 4.2.1; (metum... non quemlibet timorem, sed maioris malitatis) 4.2.5; (m. non vani hominis, sed qui merito et in homine constantis­sime cadat) 4.2.6; (metum praesentem accipere debemus, non suspicionem inferendi eius) 4.2.9; (metus causa actio) 4.2.14.15; 4.2.21.6; 4.3.18 pr.; (m. causa exceptio in rem scripta est «si in ea re nihil m. c. factum est») 44.4.4.33; 44.1.7.1; (m. c. abesse videtur, qui iusto timore mortis vel cruciatus corporis conterritus abest) 4.6.3; (si m. c. adeat aliquis heredita­tem, fiet, ut, quia invitus heres existat, detur abstinendi facultas) 29.2.85; (m. hereditarius) 36.1.47

Meus - (servus, qui meus erit, cum mo­riar... quatenus accipiatur meus, quaeritur) 28.7.2 pr.; 30.5-6; 32.85; 34.2.7; (meum est... cuius vindicandi ius habeo) 6.1.49.1; 3.3.40.2; (cum in rem ago non expressa causa, ex qua rem meam esse dico, omnes causae una petitione adprehenduntur: neque enim amplius quam semel res mea esse potest, saepius autem deberi potest) 44.2.14.2; (quod meum iam, usucapere me intellegi non potest) 49.15.12.8; (iurare usum fr. alicuius rei vel meum esse vel dari milii oportere) 12.2.11.2; («meorum» et «tuorum» appellatione etiam actiones contineri dicendum est) 36.1.31.1; (in meo facere aliquid) 17.1.16; (ex meo ad te defluere) 43.8.2.13; (pro meo possidere) 41.10.1.1

Migrare - 19.2.13.7; 19.2.30 pr.; 32.30.5; 43.32.1.1; 43.32.1.4; (migr. ad aliud matrimonium, ad alias nuptias) 24.2.6

Miles - (miles appellatur vel a militia (malitia?), i.e. duritia, quam pro nobis sustinent, aut a multitudine, aut a malo, quod arcere milites solent, aut a nu­mero mille hominum) 29.1.1.1; (qui nondum in numeris sunt, licet [et] iam lecti tirones sint... nondum milites sunt) 29.1.42; (in classibus ontnes re­miges et nautae milites sunt, item vigiles m. sunt) 37.13.1.1; (militum delicta) 49.16.2 pr.; 49.16.6 pr.; (dare se militem, cui non licet grave crimen habetur) 49.16.2.1; (poenae militum)

49.16.3.1

Milesius - 48.19.39

Miliarium-34.3.19.12

Miliarium - (si quid intra centesimum mil. admissum sit, ad praef. urbi perti­net: si ultra ipsum lapidem, egressum est praefecti urbi notionem) 1.12.1.4; 28.5.4.1; (ultra centes. mil. ab urbe fi­liorum collegarum suorum tutelam suscipere non coguntur) 27.1.42

Milies-40.7.4.1

Militare - 18.1.62 pr.; 29.1.20.1; 29.1.21; 29.1.24; 29.1.26; 29.1.33.2; 29.1.38.1;

48.3.9; 48.5.16.3; 49.16.4 pr.; 49.16.4.6; 49.17.11; 49.17.13; 49.17.15 pr.;

49.17.16.1

Militaris - (mil. disciplina) 2.12.9; (mil. delictum) 38.12.1; 49.16.2 pr.; (insig­nia milit. detrahere) 3.2.2.2; (milit. munera) 50.16.18; (ministeria) 1.16.7.1; (mil. vir) 1.18.6.3; (mil. manus) 6.1.68; (custodia) 2.11.4.1; (castrenses vel mi­litares res) 49.17.3; (equus mil.) 43.7.3.1; (beneficium mil.) 29.1.3; (iure militari testari, testamentum facere) 29.1.4; 29.1.7; 29.1.10; 29.1.11 pr.;

29.1.42; 29.1.44; (iure milit. valere, desinere valere testamentum, codicil­los) 29.1.26; 29.7.8.4; (militaliter pu­niendus) 49.16.4.9

Militia - (sub armata mil. stipendia mer­ere) 42.1.6 pr.; 42.1.18; (in militia agere) 49.17.11; (vacatio militiae) 50.16.18; (militiae se, nomen dare) 40.12.29; 49.16.4.1-2; 49.16.8; (in aliam militiam nomen dare) 49.16.4.9; (militiam mutare, in deteriorem mili­tiam, in extremum gradum militiae dari; militia reici, gradu militiae deici, pelli) 48.3.14.2; 49.16.3.5; 49.16.3.13-14; 49.16.3.16; 49.16.3.18; 49.16.3.20; 49.16.4.11; 49.16.6.6; 49.16.13.4;

49.16.13.6; (detrectare munus militiae) 49.16.4.10; (militiae subtrahere filium) 49.16.4.11; (militiae tempus in deser­tione implere) 49.16.3.8; (militiae tem­pore, in militia testari, codicillos fa­cere; iure, more militiae testamentum facere) 29.1.11.2; 29.1.33 pr.; 29.7.8.4; 34.9.14; (iure militiae peculium tenere) 49.17.12; (venditor et emptor militiae) 19.1.52.1; (militiam, ius militiae legare, relinquere) 4.4.3.7; 31.22; 31.49.1; 32.11.16; 32.102.3; 34.1.18.2

Milium-9.2.27.19

Mille - (viginti milia passuum) 50.16.3 pr.; (ex millesima parte socius) 17.2.80

Mimus-21.1.38.14

Minari-4.2.23.1; 48.2.18; 48.5.41 pr. Minicius - 12.1.22; 6.1.61; 19.1.6.4; (Mi-

nicius Natalis) 2.12.9

Minister - (circa ministros terribilis) 24.3.22.7; (praetoria potestate vel manu ministrorum cogere) 25.5.1.2; (min. interdictae rei) 50.1.15.2; (faci­noris) 48.18.17.3; (caedis) 29.5.14

Ministerium - (in ministerio (alicuius, alicui) esse) 33.7.12.35; 33.7.27 pr.; 40.5.41.15; 47.8.2.14; (de urbano mi- nist. esse) 32.99.2; (extra ministerium alicuius esse) 40.9.12.1; (in ministerio secum habere servos) 40.2.22; (in mi­nisterio alicuius legare capita servo­rum, concedere mancipia) 31.34 pr.; 40.9.12.4; (ad suum minist. uti (ser­vo) et ad liberorum coniugisque; servi necessarii ad minist. uxoris) 7.8.12.5; 37.9.4.1; (mancipia occasione minis­terii quaestum facientia) 3.2.4.2;

(usum ministeriumque hominis impe­dire; nihil ex ministerio praestando subtrahere) 21.1.1.8; 21.1.12.1; (ali­cui ministerio praepositus servus) 21.1.65.2; (ad ministeria aptiora man­cipia) 21.1.37; (contrariis minist. cor­rumpere artificium servi) 7.1.17.1; (in minist. metallicorum damnari) см. me­tallicus; (minist. publicum) 48.5.39.10;

48.11.1 pr.; (corporis, corporale) 50.4.18.11; 50.4.18.26; (ministerio fungi in pro­vinciis) 1.16.4.1; (minist. exercere) 3.2.4.1; (in hereditate non capienti res­tituendi tacitum minist. suscipere) 34.9.18.2; 34.9.10; (fraudis minist. suscipere) 49.14.46.1; (ad subripiendas res praebere minist.) 47.2.50.3; (mi­nisterio suo alium possessorem facere; alienae possessioni praestare minist.)

41.2.18 pr.; (minist. exhibere, accom­modare) 50.1.17 pr.; 50.14.3; (propter minist. annonae) 14.1.1.18; (ad epu­landum ministerio habere argentum) 34.2.19.12; (urbica minist.) 33.9.4.5; (minist., quae in usum cottidianum ha­bentur) 29.1.6-8; (usus ministerii relic­tus alicui) 7.8.12.5; (vecturae ministe­riorum) 24.1.21 pr.; (illicita ministeria ad concutiendos homines procedentia) 1.18.6.3; (minist. militaria ad curatores

(operum) adiuvandos) 1.16.7.1; (minist. municipalia, publica) 4.6.10; 11.4.1.6; (corruptis ministeriis praetoris redime­re tutelam) 26.10.3.15

Ministrare - (mancipia ministrantia) 3.2.4.2; 33.9.4.5; (cenanti ministr.) 15.1.25; (honor ministrandi) 40.4.51.1; (qui publicanis in vectigali ministrant; familia, quae publico vectigali minis­trat) 39.4.1.5; (ministr. alicui salarium) 15.3.21; (nummos) 20.2.1

Ministrator - 50.16.203

Minor - (lanx minor) 34.2.31; (minora pondera) 4.3.18.3; (min. dies) 42.1.4.5; (intervallum non minus X dierum) 5.1.69; (minus crimen) 48.2.7.5; (capi­tis deminutio m.) см. caput; (m. honor, magistratus) 48.22.7.22; 49.1.4 pr.;

49.1.14.5; (minor centenario) см. cen­tenarius; (minores usurae) 22.1.9.1;

22.1.13 pr.; (minor facta dos, quod per necessarias impensas accidit) 33.4.5; (reditus minores facti) 33.2.38; (plus - minus esse in facultatibus) 28.5.36.2; (in peculio legato) 33.8.8.3; (in bonis heredis; minus in hereditate habere) 21.2.41.2; (tributoria datur (in domi­num), ut, quanto minus tributum sit quam debuerit, praestet; minus autem tribuere videtur, etiam si nihil tributum sit) 14.4.7.2; (quanto, quanti minoris actio, iudicium) 21.1.18 pr.; 21.1.47 pr.; (minoris actum cum tutoribus; minoris condemnati tutores) 26.7.25; (minoris condemnare quam iuratum est) 12.3.4.3; (tanti condemnandus corruptor, quanti servus minoris sit) 11.3.9.3; (mancipii pretium, seu pluris seu minoris id esse) 21.1.36; (aestimare pretium, quo loco minoris sit) 19.1.3.3; (minoris emere)

19.1.13 pr.; 40.5.6; (venire) 24.1.32.26; 46.1.63; (locata venditave res) 3.6.2; (minus solvit, qui tardius solvit; nam et tempore minus solvitur) 50.17.12.1; (mi­nus solutum intellegitur, etiam si niliil sit solutum) 50.17.32; 50.17.82; (niliil vel minus facere posse) 16.3.1.43; (in eo, quod plus sit, semper i nest et minus) 50.17.110 pr.; 50.17.21; (minus delin­quere) 3.1.1.7; (m. solvendo esse) 4.3.9.1; (m. frequentari) 11.1.1.1; (m. audiens) 26.4.11; (m. probabilis sen­tentia) 4.8.27.2; (m. utilior possessio) 27.9.5.10; (non m. iustius esse quam tutius) 50.17.192.1; (minus legitime minusve perite facere) 31.88.17; (m. penso consilio facere) 26.7.3.3; (m. idonee defendi) 37.10.1.11; (m. idonee curatores) 27.8.1.5; (si - si minus) 2.13.6.9; 5.1.73.3; (dolo facere, quo m.) 10.4.9 pr.; 14.4.7.2; (moram fa­cere, quo m.) 2.7.4 pr.; (impediri, quo m.) 2.10.3.2-3; (nec (debet adrogare) maiorem minor) 1.7.15.3; (minor LX annis) 1.7.15.2; (m. XX annis domi­nus) 30.102; 40.1.1; (m. XVIII armis) 40.2.13; 42.1.57; (min. XXV armis natu) 4.4 tit.; 4.4.1.1; 4.4.6; (minorem XXV annis etiam eum accipimus, qui XXV armum aetatis agit) 48.5.16.6; (praetor minoribus auxilium promisit, non maioribus) 4.4.3.4; (si quis maior factus comprobaverit, quod minor gesserat, restitutionem cessare) 4.4.3.1; (minorum... item omnium, qui ipsi potuerunt restitui in integrum, succes­sores in int. restitui possunt) 4.1.6; (minoribus annonim desiderantibus cu­ratores dari solent) 26.5.13; (minor cir­cumscriptus in venditione) 3.3.39.6; (m. iudex, praetor, consul) 42.1.57

Minorare - (quos minorato pretio vendi­dit) 18.7.10

Minturnae - (flumen Minturnense) 19.2.13.1; (mintumenses) 8.5.8.5

Minuere - (capite minui, capitis minutio) см. caput; (servile caput nullum ius habet, ideo nec minui potest) 4.5.3.1; (minuitur existimatio, quotiens manen­te libertate circa statum dignitatis poena plectimur) 50.13.5.1sqq.; (altera (actio) alteram non minuit) 11.3.11.2; (am­plianda vel minuenda poena damnato­rum) 42.1.45.1; (poena minuta vel in int. restitutio concessa) 48.19.27 pr.; (nihil ex obligatione paucorum dierum

mora minuet) 19.2.24.4; (res, quae usu tolluntur vel minuuntur) 7.5.1; (impen­sae necessariae, quae dotem ipso iure minuere solent) 23.2.61; 23.3.56.3; 25.1.1.2; 25.1.5 pr.; (aes alienum mi­nuit legatum peculium) 33.8.6.4; (ra­tione Falcidiae minui fideic.) 35.2.15.7; (si ex lex Falc. legatum minuerit) 35.2.25.1; 33.1.21.1; (hereditatem prop­ter alimenta minui) 37.10.5.3; (patroni partem min.) 38.5.9; 39.5.20 pr.; (mi­noribus subvenitur, cum de bonis eorum aliquid minuitur) 4.4.6; 1.3.41; (excep­tio minuit damnationem) 44.1.22 pr.; (nihil minuere) 42.5.31.4; 44.4.17.2; (mi­nutae summae C aureorum) 2.14.9.1; (minora alimenta relicta) 35.3.3.4; (op­erae, quibus istitutum vel propositum vitae minuitur) 38.1.17

Minus - см. minor

Minutio - см. minuere

Minutulus - (minutula summa) 50.16.192 Mirari - 11.7.9; 18.2.13 pr.; 25.4.1 pr. Mirus - (nec novum aut mirum esse)

24.1.3.12; (quid mirum?) 32.55.5 Miscere - (voluntas duorum dominorum

miscentium materias commune totum corpus efficit... veluti vina mis­cuerunt) 41.1.7.8; (plumbum cum ar­gento mixtum) 6.1.5.1; (miscendo cor­rumpere siliginem) 3.5.29; (alieni nummi mixta ita, ut discerni non pos­sent) 46.3.78; (misc. corpus cum ali­quo) 50.16.144; (misc. duos gradus) 28.2.3.5; (si alter heres futurus sit, misc. extraneum) 34.5.13.6; (mixtus aliis heredibus) 29.2.80.1; (misceri proprietati) 7.2.4; (nec possessio et proprietas misceri debent) 41.2.52 pr.; (inter se misceri actiones) 44.7.34.2; 1.2.2.24; (mixtae sunt actiones, in qui­bus uterque actor est) 44.7.37.1; (in­terdicta mixta, quae et prohibitoria sunt et exhibitoria) 43.1.1.1; (quaedam munera personalia sunt, quaedam pa­trimoniorum dicuntur, alia mixta)

50.4.18 pr.; 50.4.18.26; (mixtum impe­rium) см. imperium; (miscere se ne­

gotiis) 26.7.39.11; (tutelae) 38.17.2.42; (comparationibus) 50.1.21 pr.; (he­reditati) 4.4.3.2; 4.4.7.9; 11.7.14.8; 16.1.19.1; 29.2.12; 29.2.42.1-2; 29.5.5 pr.; 42.5.28; (filius in integr. restitutus, quod se miscuerat) 42.8.10.10; (mixtus paternae hereditati) 38.2.6.3; (misc. contractum cum aliquo) 26.3.9

Miseratio - (parentes ad bona liberorum ratio miserationis admittit) 38.6.7.1; (mis. aetatis) 4.4.37.1

Misericordia - (qui publicis locis miseri­cordiae causa exponit (partum), quam ipse non habet, necare videtur) 25.3.4; (misericordiam provocare) 47.8.4.6; (in­tempestive exercere) 16.3.7 pr.; (mis­ericordia ductus) 16.3.17 pr.; 4.3.7.7

Misericors - 11.7.14.7

Missilia- 18.1.8; 41.1.9.7

Missio - (missio in bona) 36.4.5.12; 36.4.5.28; (legatorum missio) 43.4.1.8; (m. in aedes) 39.2.15.12; (m. rei nomine, de qua damnum timetur) 42.4.1; (de manu missio) 1.1.4; (mis­sio honesta, causaria, ignominiosa) 3.2.2.2; 29.1.4; 29.1.26; 49.16.13.3; (post missionem facere codicillos) 35.2.17; 35.2.92; (intra - post armum missionis decedere) 35.2.40; 35.2.92;

28.3.7

Mitis - (mitior lex) 48.19.32

Mitra-34.2.23.2; 34.2.25.10

Mittere - (qui mittuntur, ut milites du­cerent aut reducerent; missi ad gra­tulandum principi) 4.6.35 pr.; 4.6.35.1; (mitt. aliquem ad agendum vel defen­dendum) 42.7.2.1; (ad possidendum) 41.2.1.10-11; (servos mitt. m merce­dem) 33.7.12.8; (mitt. litteras ad aliq.) 24.1.57; 31.77.26; (denuntiatio ad do­mum mulieris missa) 48.5.40.3; (uxori, marito mitt. repudium) 24.2.4; 24.2.8; (causam mitt. ad praef. aerarii) 34.9.12; (mitti ad iudicem, arbitrum) 5.1.22; 35.3.1.6; 40.12.8.1; 40.12.9 pr.; (ad actionem iudicati) 21.1.26; (prae­cipitem se ex alto mitt.) 21.1.23.3; (mitt. per fenestram) 13.7.3; (in navem

missae res) 4.9.1.8; (fistulae sub ter­ram missae) 19.1.38.2; (mitti in vin­cula publica) 47.10.38; (manum mitt. ad aliquid) 11.7.14.1; (mitt. aliquem in vacuam possess, fundi) 41.2.34 pr.; (mitti in domus possessionem, in do­mum possidendam) 39.2.15.13-14; (in possess, hereditatis) 36.1.58; (in poss. legatorum) 10.3.7.8; (ventris nomine in poss. mitti vel rei servandae causa vel legatorum fideive commissorum ser­vandorum c. vel damni infecti) 2.12.2; 1.21.4.1; 41.2.3.23; 42.4.1; 43.4.1.2; (ventrem mitt. in poss.) 37.9 tit.; (mitti in, ad bona) 4.6.21.2; 42.5.28; (manu mittere) см. manumittere; (harena mit­ti) 50.7.5.1; (missus militia) 29.1.34.1; (ab exercitu, ab aliquo numero mili­tum) 3.2.2.1; (ignominiae causa, ig­nominia) 3.2.2 pr.; 3.2.2.4; 29.1.26; 39.1.5.17; 39.1.20 pr.; 43.25.1 pr.;

49.16.13.3

Mixtura - (rerum mixt. facta an usucapi­onem interrumpat?) 41.3.30; (condicio, quae ex mixt. quadam consistit) 35.1.82

Mixtus - см. miscere

Moderamen - (secundum mod. locorum impertire dilationem) 2.12.7

Moderare, moderari - 1.16.6.3; 3.5.14; 5.1.72; 27.2.3 pr.; 48.13.7; (mod. ne- cessitate(m) solutionis) 1.18.6.9; (iurisdic - tionem) 2.4.11

Moderatio - (cum aliqua moderatione de­finiri) 48.20.7 pr.; (quantum sufficit habitantibus in usus diurni modera­tione) 8.2.10 i.f.

Moderatus; moderate - (moderata aesti­matio facienda) 39.2.40 pr.; (mod. spa­tium a iudice statuendum) 2.8.8 pr.; (moderate statuere) 27.2.3.1; (modera­tius utendum edicto) 48.7.4.1; 4.6.38.1; (aetas (annorum XVII) moderata ad procedendum in publicum) 3.1.1.3

Modestinus (Herennius) - 47.2.52.20 Modestus; modeste - 15.5.25.1; 23.2.14.3 Modicus; modice - (modicum lumen,

quod habitantibus sufficit) 7.1.30; (mo­dico lacte uti) 7.8.12.2; (mod. usus ff.)

2.15.8.23; (mod. summa i.e. usque ad duos [aureos]) 4.3.10; (contentus mo­dico praesente) 2.15.8 pr.; (modicum honoris gratia datum) 6.1.15.2; (modi­cum sortis et usurarum) 34.3.31 pr.; (ad modicum aeris pignerata res) 13.7.36.1; (modico (sc. pretio) ven­dere, distrahere) 5.3.13.4; 12.6.26.12; (modicum quid ex taberna vendere) 14.3.11.6; (modicum aliquid de tem­plo ferre) 48.13.7; (modicum furtum) 48.21.3.2; (mod. coercitio, castigatio)

I. 21.5.1; 2.1.12; 7.1.23.1; (modice vindicari) 48.19.28.12; (ex bono et ae­quo modice desiderare) 21.1.18 pr.; (mod. interesse sua) 47.8.2.24; (modi­cum damnum) 19.2.25.6; (mod. im­pendia, impensae) 13.6.18.2; 25.1.12; (mod. refectio aedificiorum) 25.1.15; 7.1.7.2; (mod. actus) 45.2.6.3; (mod. tempus post condemnationem reis in­dultum) 5.1.21; (si sine die consti­tuas... mod. tempus statuendum est non minus X dierum, ut exactio cele­bretur) 13.5.21.1; (modico tempore uti (itinere actuque), i.e. non minus quam XXX diebus) 43.19.1.2; (nec modicum tempus dandum) 43.29.4.2

Modiolus - 34.2.36

Modius-5.1.38; 18.1.35.5; 19.2.61.1

Modulus-39.1.8.5; 39.2.30.1

Modus - (fundum metiri et de modo

renuntiare) 18.1.40 pr.; (falsum mo­dum renuntiare; in modi renuntiatione, in modo fallere aliquem) 11.6.1 pr.;

II.6.3.1; 11.6.5 pr.; 11.6.5.1; 11.6.7.2; 19.1.32; (si in emptione modus dictus est et non praestatur, ex empto est ac­tio) 19.1.2 pr.; 19.1.4.1; 19.1.6 pr.; 19.1.13.14; 19.1.22; 19.1.42; 21.2.64.3; (quod venditur, in modum agri cedere debet) 18.6.7.1; (litora, quae fundo vendito coniuncta sunt, in modum non computantur, quia nullius sunt... ita­que ut proficiant venditori, caveri so­let, ut viae, item litora et loca pubi, in modum cedant) 18.1.51; (de modo agrorum arbitri dantur) 10.1.7; (edicta

principum ad modum aedificiorum facta) 39.1.1.17; (supra priorem mo­dum extollere aedificium) 8.2.31; (modus pecuniae, quae in transactio­nem venit, aestimandus est: utputa quantitas transactionis) 2.15.8.10; (modus (dotis) ex facultatibus et dig­nitate mulieris maritique statuendus) 23.3.60; (pro modo facultatum con­stituere dotem, alimenta) 23.3.69.5; 25.3.5.10; 27.2.2.1; (modus (cibari­orum) viri boni arbitrio statuendus) 34.1.5; 34.1.22 pr.; (pro modo patri­monii praestare legata) 30.126 pr.; (pro m. temporis) 22.1.9 pr.; 24.3.7.2; (pro m. delicti, admissi, culpae puniri, coer­ceri) 37.15.1 pr.; 48.3.12 pr.; 48.3.14.2; 48.15.7; 49.16.3.5; (usque ad certum modum capere posse) 22.3.27; (capere supra modum non poteritis, cui certum modum ad capiendum lex concessit) 39.6.36; (supra legitimum m. facta) 44.4.5.2; (supra modum legis Falc. le­gatum) 4.3.23; (non excedere modum legis Falc., extra m. legis esse) 35.2.1.12; 35.2.81.2; (m. legatorum) 35.2.1 pr.; 37.5.6; (supra m. legitimae usurae; su­pra centesimam; m. usurarum licitus, probabilis) 22.1.9 pr.; 22.1.44; 33.1.3.6; (supra legitimum modum usuras sol­vere) 12.6.26 pr.; (usuras supra licitum modum (supra centesimam?) promit­tere) 13.7.11.3; (modum iurisiur. sta­tuere, ut intra certam quantitatem iure- tur) 12.3.4.2; (divisio tutelae modum administrationi facit) 26.7.36; (modum egressus (magister navis) non obligavit exercitorem) 14.1.1.12; (excedere mo­dum iurisdictionis) 2.1.11 pr.; (modum (non) tenere) 7.1.15.3; 19.2.13.4; (ad eum modum, quem hominum natura desiderat, diligentem esse - [ad suum modum curam praestare]) 16.3.32; (ad aliquem modum) 5.1.36 pr.; 21.1.19.4; (praeter, ultra modum) 21.1.1.11; 39.3.2.10; (modus obligationis est, cum stipulamur decem aut hominem) 44.7.44.3; (sub hoc modo accipere fi­

deiussorem, ut usque ad tempus vitae suae dumtaxat obligaretur) 46.1.72; (insulam hoc modo, ut aliam insulam reficeres, vendidi) 19.5.6; (si cui in hoc legatum sit, ut ex eo aliquid faceret, veluti monumentum testatori vel opus aut epulum municipibus faceret, vel ex eo ut partem alii restitueret: sub modo legatum videtur) 35.1.17.4; (falsus m. non solet obesse) 28.5.93; (modum adici servitutibus posse constat: veluti quo genere vehiculi agatur) 8.1.4.1; (intervalla dierum et horarum non ad temporis causam, sed ad modum perti­nent iure constitutae servitutis) 8.1.4.2; (aedificium reficere ad eum modum, qui servitute imposita comprehensus est) 8.5.6.2; (viridaria ad alium modum convertere) 7.1.13.7; (actionum mo­dum vel lege vel per praetorem intro­ductus privatorum pactis non infirma­tur) 50.17.27; (per eum modum, qui procedere potest, dare procuratorem) 3.3.43 pr.; (substituere in hunc mo­dum, ut) 39.6.10; (stipulatio hoc mo­do concepta) 45.1.61; (etiam hoc mo­do: «cupio des» fideicommissum est) 30.115; (alio, simili modo) 4.3.25; 36.1.51.1; (quocumque, quolibet mo­do) 5.3.44; 9.2.51 pr.; (nullo modo) 24.3.22.7; 46.3.38.3; (cum modo audi­endus) 25.3.5.14

Moenia-50.16.239.7

Mola-33.7.21; 33.7.26.1

Molendarius - (asina, meta molendaria) 33.7.18.2; 33.7.18.5

Molere-33.7.18.5; (molitor) 33.7.12.5 Moles - 19.1.52.3; 25.1.1.3; 43.8.2.8 Molestare - (molestari nomine debiti)

34.3.20 pr.

Molestia - (molestiae hereditariae) 44.4.4.11 Molestus - (molestum adversarium pro se subicere) 4.7.4.1; (molesta separa­

tio) 9.2.27.14

Moliri - (mol. novum opus) 11.8.1.9; (mol. aliquid in publico vel in privato) 39.1.1.17; (in alieno) 43.19.3.13; (per­niciosius quid in se mol.) 1.19.14

Molitio-39.1.21.1

Molitor - см. molere

Molliri - (interpretatione legum poenae molliendae sunt potius quam asperan­dae) 48.19.42

Mollis - (ex molli asperam (viam) fa­cere) 43.8.2.32

Momentaneus, momentarius - (praesens ac momentaria cura) 34.1.8

Momentum - (nullius momenti esse) 2.12.1.1; 2.15.8.17; 2.15.8.23; 12.6.23.1; 24.1.3.4; 24.1.3.10; 24.1.32.14; 26.8.5.2; 28.2.13.2; 28.3.1; 29.7.3.2; 29.7.14; 44.7.31; 46.4.8 pr.; (nullius momenti facere actum) 50.17.77; (mom. aliquod habere) 28.5.69; (a momento ad mom. tempus spectare, computare) 4.4.3.3; 41.3.6; 44.3.15 pr.; (annum civiliter non ad momenta temporum, sed ad dies numeramus) 50.16.134; (omnes eius (sc. mensis intercal.) dies pro momento observat Cato) 50.16.98.1; (continuus actus stipulantis et promittentis esse debet, ut tamen aliquod mom. naturae intervenire possit) 45.1.137 pr.; (in­habitare non momenti causa) 47.10.5.5

Monere - 9.2.5.3

Moneta - (falsam monetam percutere) 48.10.19 pr.; (falsae monetae crimen) 5.1.53; (adulterator monerae) 48.19.16.9; (adulterinam monetam exercere)

48.13.8 pr.; 48.13.6.1; 48.19.38 pr.

Monetalis - (triumviri monetales) 1.2.2.30 Monile-34.2.32.7 Monitor - 33.7.8 pr.

Monitorius - (ad edictum monitorium)

2.6.2 inscr.

Mons - (m. sacer) 1.2.2.20

Monstrare - (fugitivo iter inonstr.) 47.2.63; (nomen monstr.) 50.14.2; (qui mon­stratur fecisse) 3.1.1.6

Monstrosus - (monstrosum (aliquid) eniti, edere) 1.5.14; 50.16.135

Monumentum - (monum. est, quod me­moriae servandae gratia existat) 11.7.2.6; 11.7.6; 11.7.37.1; 11.7.42; (religionis interest monumenta exstiui et exornari) 10.1.11; 11.8.1.6; 11.8.3.1; 11.8.5 pr.;

22.3.10; 35.1.27; 40.4.44; 47.10.27; 47.12.2; 47.12.7

Mora - (m. temporis, quod datur iudica- tis) 15.1.51; (m. modici temp.) 5.1.21; (paucorum dierum) 19.2.24.4; (inter moras) 3.5.14; 5.3.49; 6.1.33; 23.2.33; 23.2.60.4; 26.7.28 pr.; (sine (ulla)

mora) 48.5.25.1; 30.123.1; 40.4.41.2; (moram pati in itinere) 1.16.5; cf. 50.7.2.1; (in bon. poss. accipienda) 38.17.2.18; (ne manumittatur) 40.5.13; (depositioni) 26.7.7.10; (in agendo, exigendo) 23.3.56 pr.; (in iudicio ac­cipiendo) 9.4.26.4; (causae, quae ha­bent moram cum sumptu) 35.1.80; (exercitio iudicii nonullas moras ha­bet) 36.3.15 pr.; (m. iudicii) 4.6.23.4; (contradictionis) 27.1.39; (appella­tionis) 49.10.1; (cautionis) 37.6.8; (m. libertatis fortuita) 40.5.26.3-4; (here­dis aditio moram legati quidem peti­tioni facit, cessioni diei non facit)

36.2.7 pr.; 36.2.7.6; (cum ita legatum sit pupillo «arbitrio tutorum», neque condicio inest legato neque mora) 31.1.1; (mortis tempore qui in utero est, quantum ad moram faciendam in­ferioribus et sibi locum faciendum si fuerit editus, pro iam nato habeto) 29.2.30.1; (ne creditoribus longior m. fieret, success, edictum propositum est) 38.9.1 pr.; (res mora periturae de- terioresve futurae) 5.3.53; 26.10.7.2; 28.8.5.1; 37.6.2.9; 42.5.27; (actoris ius ex m. deterius factum) 2.11.8; (mora fieri intellegito' non ex re, sed ex per­sona, i.e. si interpellatus opportuno loco non solverit) 22.1.32 pr.; 22.1.32.1; (si quis solutioni quidem moram facit, iudicium autem accipere paratus fuit, non videtur fecisse moram: utique si iuste ad iudicium provocavit) 22.1.24 pr.; 50.17.63; (moram videtur fecisse, qui litigare maluit quam restituere) 45.1.82.2; (non in mora est is, a quo pecunia propter exceptionem peti non potest) 12.1.40; 2.14.54; (non omne, quod dif­ferendi causa optima ratione fiat, mo­

rae adnumerandum) 22.1.21; (m. solu­tionis) 39.5.22; 50.X.2.3; (moram facere fideicommisso, restitutioni fideicom­missi, in solvendo fideic.) 22.1.14 pr.; 35.1.92; 36.1.46.1; 36.4.5.16; (in ho­mine reddendo) 6.1.17.1; (propter mo­ram solventium infliguntur usurae) 22.1.17.3; (mora rei et fideiussori no­cet) 45.1.88; 46.1.58.1; 22.1.24.1; (si omnem causam conductionis etiam fi­deiussor se obligavit, eum quoque ex­emplo coloni tardius illatarum per moram coloni pensionum praestare debere usuras) 19.2.54 pr.; (si duo rei promittendi sint, alterius mora alteri non nocet, item si fideiussor solus mo­ram fecerit, non tenetur) 22.1.32.4-5; (in bonae fidei contractibus ex mora usurae debentur) 22.1.32.2; (in actione quoque ex empto officio iudicis post moram intercedentem usurarum pretii rationem haberi oportet) 19.1.47; (si post moram res interierit, aestimatio eius praestatur) 30.39.1; 30.47.6; (toti­ens electio est heredi committenda, quotiens moram non est facturus lega­tario) 30.47.3; (non potest videri mora per venditorem emptori facta esse ipso moram faciente emptore) 19.1.51 pr.; (Stichi promissor post moram offer­endo purgat moram) 45.1.73.2; 45.1.91.3; (si Stichum dari stipulatus fuerim et, cum in mora promissor esset, quo mi­nus daret, rursus eundem stipulatus fuero, desinere periculum ad promis­sorem pertinere quasi mora purgata)

46.2.8 pr.; 46.2.14; (m. in, ex re, re ipsa) 22.1.32 pr.; (in re moram esse, si forte non exstat, qui conveniatur) 22.1.23.1; (subventum fideicommissis libertatibus, ut in re mora facta esse his videatur... certe minoribus... et in hoc tribuendum est auxilium, ut videatur in re m. esse: nam qua ratione... con­stitutum est in re moram esse circa pecuniaria fideicommissa, quae mi­noribus relicta sunt, multo magis debet etiam in libertatibus hoc idem admitti)

40.5.26.1; (ad pupilli heredes fide­icommissum transmittatur ut pote re ipsa mora subsecuta) 34.4.3.2; (si pu­pillo non habenti tutorem fideicomm. solvi non potuit, non videri moram per heredem factam) 22.1.17.3; (semper moram fur facere videtur) 13.1.8.1; 13.1.17; 13.1.20; (pro soluto id, in quo creditor accipiendo moram fecit, oportet esse) 46.3.72 pr.; (mora (emp­toris) videtur esse, si nulla difficultas venditorem impediat, quo minus tra­deret, praesertim si omni tempore pa­ratus fuit tradere) 19.1.3.4; (si mora per mulierem fuit, quo minus dotem reciperet) 24.3.9

Morari - (dies veniens libertatis, quae he­reditatem moratur) 28.5.9.17; (cautionis praestandae necessitas solutionem mo­ratur) 33.4.7.4; (mor. in danda re legata) 33.2.6; (praestare libertatem) 31.84; 40.5.36 pr.; (mor. cum aliquo, apud ali­quem) 1.6.6; 33.1.7; 33.1.30 pr.;

36.1.19.1-2; 43.30.1.3; (ubi velint mo­randi arbitrium) 50.1.22.6; (solet inter­dici quibusdam, ne intra patriae territo­rium vel muros morentur) 48.22.7.19; (distractus servus, ne aliquo loci more­tur) 18.7.1; (domus pars, in qua morari consuevimus) 32.33 pr.; (mancipia in prediis morata vel operis rustici causa vel alterius officii; servus in fundo mo­rari solitus; familia, quae in fundo mo­ratur; fundus et omnia, quae ibi maiore parte anni morari consueverunt) 32.78.2; 32.82; 32.93.2; 33.7.18.12; 33.7.27.3; (precario mor. in fundo) 43.26.6.2; 43.26.21; (mor. in possessione) 48.7.7; (in hereditate) 42.5.31.2; (in libertate) 38.2.16.2; 40.4.29; 40.5.30.17; 40.12.12.1 sqq.; 40.12.24.3; 41.2.3.10; 41.2.28 pr.; (in damno, lucro) 10.2.49; 36.1.11.2; 42.8.10.24; (in cessatione) 50.10.1

Moratorius - (cautio morat.) 50.15.5.2; (morat, cunctatio) 26.7.7.1

Morbosus - см. morbus

Morbus; morbosus - (sciendum est «mor­bum» apud Sabinum sic definitum esse

«habitum cuiusque corporis contra naturam, qui usum eius ad id facit de­teriorem, cuius causa natura nobis eius corporis sanitatem dedit: id autem alias in toto corpore, alias in parte accidere - namque totius cotporis morbus est puta fthisis, febris, partis veluti caecitas... - «vitiumque a morbo multum differre, ut puta si quis balbus sit, nam unc vi­tiosum magis esse quam morbosum») 21.1.1.1; 21.1.1.6 sqq.; 21.1.4.3;

21.1.6-16; 21.1.35; 21.1.51; 21.1.53; 21.1.65.1; (verum est «morbum» esse temporalem corporis imbecillitatem, «vitium» vero perpetuum corporis im­pedimentum) 50.16.101.2; («m. sonti­cus» est, qui cuique rei nocet) 50.16.113

Mordere - 9.2.11.5

Mori - (eorum, qui mori magis quam damnari maluerint ob conscientiam criminis, testamenta irrita constitutio­nes faciunt) 28.3.6.7; (stipulatio ita concepta: «cum morieris, dari?») 45.1.121.2; (hereditatem, cum more­retur, restituere rogatus) 31.77.4; (non tam mortis causa, quam morientem donare) 39.6.42.1; (si mortuum fuerit iumentum) 21.1.38.3; (vites mortuae) 50.15.4.1; (qui mortui nascuntur, ne­que nati neque procreari videntur) 50.16.129; (pro mortuo, mortui loco haberi) 17.2.65.12; 37.4.1.9; 37.8.1.5; 38.2.4.2; (mortuo iusta facere) см. iustus; (mortuum inferre) см. inferre; (peculium nascitur... moritur; moritur, cum ademptum est) 15.1.40; (non est locupletior (uxor), quae tantumdem in re mortua impendit) 24.1.7.1; (litem mori pati; lis mortua) 42.8.3.1; 46.7.2

Morio - 21.1.4.3

Morose - 1.16.6.3

Mors - (morte exsiliove coerceri)

2.11.4 pr.; (crimina, quae poenam mortis continent) 48.21.1; (causa mor­tis vel amissionis civitatis) 50.16.103; (sollemnia mortis peragere) 40.4.44; (mortem sibi consciscere) см. conscis­cere; (mortes servorum, animalium)

13.6.18 pr.; 35.2.30 pr.; 50.17.23; (frus­ta exheredabitur (filius) post mortem suam) 28.2.29.10; 28.2.13.2; 28.5.4.2; (post mortem suam restituere heredi­tatem rogatus) 49.14.48.1; (post mor­tem testatoris decedere, sui iuris effici) 36.2.19.3; 36.2.5.7; (ex die mortis dies legati cedit) 36.2.5.1; (mortis causa ca­pere, capio) см. capere; (m. c. donare, donatio) см. donare; (donatio, quae mortis consilium ac titulum habet) 39.6.42 pr.; (alienatio m. c. facta) 38.5.1.1; (m. c. manumittere servum) 40.1.15; (m. c. promittere certam pe­cuniam) 24.1.52.1; (m. c. remissum debitum) 35.2.15 pr.

Mortalis - (res mort.) 4.4.11.4-5 Mortalitas - (cogitatione mortalitatis do­

nare) 39.6.2; 39.6.31.2; (turbatus ordo mortalitatis) 5.2.15 pr.; 23.4.2; 36.1.23 pr.; 36.2.15; 38.17.2.43; 40.5.26 pr.; (ex- tinguitur crimen mortalitate) 48.4.11; (servitutem mortalitati fere compara­mus) 50.17.209

Mortifer; mortifere - (mortiferum vulnus; mortifere vulnerare) 9.2.11.3; 9.2.15.1; 9.2.30.4; 9.2.36.1; 9.2.51 pr.

Mortuus - см. mori

Mos - (populi, qui legibus et moribus reguntur) 1.1.9; (quod moribus et con­suetudine inductum est; ius moribus (non legibus) constitutum, introduc­tum) 1.3.32; 23.2.8; (moribus recep­tum, introductum, inductum) 1.6.8 pr.; 24.1.1; 27.10.1; 28.6.2 pr.; 47.15.3; (legibus ac moribus comprobatus dig­nitatis status) 50.13.5.1; (quas moribus prohibemur uxores ducere) 23.2.39; (moribus impediuntur, ne iudices sint, feminae et servi... quia receptum est, ut civilibus officiis non fungantur) 5.1.12.2; 16.1.1.1; (res, quas mores civitatis commercio exemerunt) 18.1.34.1; (civiliter et quasi more civitatis turpia) 50.16.42; (mos re­gionis) 25.4.1.15; 30.39.1; (ex more regionis, ubi contractum est, constituitur usurarum modus; exsolvendae ex more

usurae) 22.1.1 pr.; 22.1.13 pr.; (secun­dum morem provinciae praestare usu­ras) 26.7.7.10; (moris esse) 21.1.31.20;

48.19.9 pr.; 48.22.7.17; (non rebus dumtaxat, sed etiam moribus pupilli praeponitur) 26.7.12.3; (mali mores)

14.6.1 pr.; 21.1.43.4; (indignus mori­bus) 23.1.12.1; (mores mutare, cor­rumpere) 9.2.23.5; 24.3.47; (mores im­probare) 24.3.47; (accusare) 24.3.39; 48.5.14.10; (agere de moribus mulieris)

23.4.5 pr.; (morum coercitio) 24.3.15.1; (sanos mores recipere) 27.10.1 pr.; (bo­nos mores colere) 48.5.14.5; (boni mo­res faciunt matrem fam.) 50.16.46.1; ((bonis) moribus improbari) 23.4.27; 47.10.15.5; (stipulatio ex bonis m. con­cepta, non secundum bonos m. inter­posita) 45.1.121.1; 45.1.134 pr.; (con­tra, adversus (bonos) m. esse, fieri) 4.2.3.1; 16.3.1.7; 22.1.5; 24.3.14.1; 28.7.9; 28.7.14; 30.112.3; 39.5.29.2; 45.1.35.1; 45.1.61; 47.10.15.5; 47.10.15.20; 47.10.15.34; 47.10.15.38; 47.11.1.1; 50.17.116 pr.; (more militiae facere testamentum) 29.1.33 pr.; (more solito desiderare auxilium) 40.4.50.1; (malo more gestum) 4.2.8 pr.; (promissa, ero­gata pecunia) 3.5.18.1; (praedonio, im­probato more versari) 5.3.25.5; 19.1.1.1; (viri boni more agere) 40.7.21 pr.; (more insanorum deridenda loqui) 21.1.4.1; (converso more procreari) 1.5.14; (morem gerere alicui) 6.1.71; 10.2.16 pr.; 10.2.51.1; 22.3.14

Motio - (ab ordine motio) 47.20.3.2 Motus - (terrae motus) 19.2.15.2;

39.2.24.3; 39.3.2.6; (ex diversis animi motibus in imum consent be) 2.14.1.3; (iudex, cuius animi motum vultus de­tegit) 1.18.19.1; (confirmabit iudex mo­tum animi sui ex argumentis et testi­moniis) 22.5.21.3; (m. iudicis, iudi­cialis) 10.3.20

Movere - (moveri, se movere) 3.2.2.5; 48.19.8.11; (moventia = quae se ipsa movent) 42.1.15.2; 50.16.93; (inter mo­ventia fructus quoque haberi) 48.17.5.2;

(deposui apud te decem, postea per­misi tibi uti:... etiam antequam mo­veantur, condicere (me) quasi mutua tibi haec posse) 12.1.9.9; (non alias eum, qui scit, possidere (thensaurum), nisi si loco motus sit) 41.2.3.3; (loco, extra suum gradum fmesve mov. ter­minos) 47.21.3 pr.; (si qua iusta causa praetorem moverit) 26.10.3.12; (ubi­cumque iudicem aequitas moverit) 11.1.21; (motus aequitate, aequitatis ra­tione) 36.1.56; 36.1.76.1; 38.8.2; (nec quem, quempiam moveat, moverit, quod) 24.1.5.8; 35.1.5 pr.; 43.24.3 pr.; (nec nos movere debet, quod) 15.3.17.1; 41.2.3.12; 47.2.75; (nec me movet, quod) 17.1.53; (nec eo movemur, quasi) 4.4.3.4; (movet me, quia) 25.2.22 pr.; (quosdam movet, quia) 40.5.24.19; (hic videtur illud movere, quod) 27.9.2; (mo­vet illud primum, quod) 43.3.1.9; (mo­vet, quod; contra movet, quod) 48.16.1.10; (ego moveor) 4.3.7.8; (quotiens contra naturam fera mota pauperiem dedit) 9.1.1.7; (mov. dubitationem) 4.4.3.4; (quaestionem) 30.41.3; 36.3.1.11;

45.1.29.1; 48.5.12.12; (seditio mota) 49.16.3.20; (mov. conversiam) 5.3.17; 5.4.10; 34.9.9.2; 34.9.17; 37.10.4; 40.12.24.2; (litem) 3.3.55; 4.3.33; (ne­gotium) 50.7.17.1; (negotia fiscalia) 49.14.34; (causam) 49.14.1.4; (actionem) 5.2.20; 19.1.10; 42.5.36; 47.10.37.1; (querellam inofficiosi, iudicium de in- offic. testam.) 5.2.6.2; 5.2.8.10; 5.2.8.12; 5.3.7.2; (interdictum) 43.9.1.2; 43.29.3.13; 43.30.3.4; (quaestionem de hereditate) 32.27.2; (accusationem) 48.2.20; (mo­veri (de) senatu) 1.9.2; 1.9.7.1; 5.1.12.2; (ordine) 47.14.1.3; 50.1.22.4; 50.2.3.1; 50.2.5; (praescriptione motus ab ex­cusatione per(pro)ferenda) 50.10.1 pr.

Mucianus - см. Mucius

Mucidus (vinum) - 18.6.6

Mucius Scaevola - (Publius) 1.2.2.39; 24.3.66 pr.; 49.15.4; (Mucianus) 1.2.2.40; (Quintus) 1.2.2.41; 17.2.30; 33.9.3 pr.; 33.9.3.6; 33.9.3.9; (Muciana sententia)

33.5.9.2; (Muciana cautio) 31.76.7; 35.1.77.1; 35.1.79.2-3; 28.7.4.1; 35.1.18; (quae nisi fine vitae expleri non pos­sent) 35.1.73; 35.1.7.1; 35.1.72.2;

35.1.101.3; 35.1.106; 36.1.67.1; (velut Muciana cautio) 28.7.4.1; 35.1.7 pr.; 35.1.67; 35.1.72 pr.-l; (condiciones, quae in non faciendo conceptae sunt) 35.1.7 pr.; 35.1.18

Mucor - 18.6.4

Mula - см. mulus

Muliebris - (mundus, vestis, vestimenta, ornamenta mul.) 34.2.1 pr.; 34.2.23.2; 34.2.25.9-10; 34.2.32.6-7; (corpore suo muliebria pati) 3.1.1.6

Mulier - (mulieres omnes dici, quaecum­que sexus feminini sunt) 34.2.25.9; (mulieris appellatione etiam virgo viri­potens contineto) 7.4.22; 18.1.11.1; 19.1.11.5; 32.81.1; 34.2.2; 34.2.23.2; 50.16.13 pr.

Muliercula -11.3.16

Mulio-9.2.8.1; 9.2.52.2; 19.2.60.7 Mulsum - 6.1.5.1; 33.6.9 pr.; 33.6.16.1 Multa - 1.18.6.9; 11.4.1.1-2; 11.5.1.1;

35.1.6; 47.21.3.1; 48.13.11.6; 49.16.3.1; 50.16.131.1; 50.16.244

Multare - (non ultra condemnationem noxae multanda mulier) 25.2.21.2; (mul­tari pecuniaria poena) 3.1.1.6; (magna pecunia) 35.1.27; (parte bonorum) 3.2.13.7; (exilio) 49.16.4.11; (opere temporario) 48.19.10.2; (aliter multa­bitur) 47.8.2.18

Multifariam - 49.9.7; 50.16.220.1 Multiplicare - 17.1.45.6; 30.34.3; 44.2.6;

(multiplicatio) 34.2.32.6

Mundus-34.2.21.1; 34.2.25.10 Mundus - (mundus mulie(b)ris est, quo

mulier mundior fit: continento' eo specula, matulae, unguenta) 34.2.1 pr.; 34.2.8; 34.2.25.10; 34.2.32.7; 34.2.39 pr.

Munerari - 48.20.6; (muneratio) 27.3.1.5 Munia - (omnia ingenuitatis m. habere)

2.4.10.3

Municeps - (municipem aut nativitas fa­cit aut manumissio aut adoptio, et pro­prie quidem municipes appellanto' mu­

neris participes, recepti in civitatem, ut munera nobiscum facerent: sed nunc abusive municipes dicimus suae cuius­que civitatis cives) 50.1.1 pr.; 50.1.1.1; 50.1.14; 50.1.17.10; 50.1.22.2; 50.1.23; 50.4.6.5; 50.4.18.22; (municipes dici, quod munera civilia capiant) 50.16.18; (municipes intellegendi sunt et qui in eodem municipio nati sunt) 50.16.228

Municipalis - (municip. lex) см. lex; (magistratus) см. magistratus; (iurisdic­tio) 50.1.29; (honor) 50.3.2; 50.4.14 pr.; (munus, onus) 50.4.3.1; 50.4.4.3;

50.6.6 pr.; 50.6.6.7; (muri municipa­les) 1.8.9.4

Municipium - 50.1.27.1; (magistratus in municipio creatus) 50.4.9; (ordo, quo quisque eorum (sc. decurionum) ma­ximo honore in municipio functus est; album decurionum in municipio) 50.3.1-2; (per quos municipii res ge­runto') 35.1.97; (res pubi, municipii) 39.4.13.1; 47.2.31.1

Munificentia - 34.4.18; 39.5.1 pr.;

50.10.2 pr.

Munificus - (miles munificus) 50.16.18; (si quid amplius transferet, id munifi­cum sit) 39.4.4.1

Munire - (viam) 39.2.15.8; 39.2.31 pr.; (aggeres) 39.3.1.23; (ripam) 43.13.1.6; 43.15.1.1; 43.15.1.6; (ignem ita mu­nire, ne evagetur) 9.2.27.9; (ad illud se munire, ne) 11.7.14.8; (quod ab iniuria hominum munitum est) 1.8.8 pr.; (mu­niri iure, auxilio, privilegio, beneficio) 4.4.16 pr.; 4.4.16.1-2; 38.17.2.32

Munitio - (mun. viae) 43.11.3.1; 50.4.12; 50.4.14.2; (aggeres vel quam aliam munitionem adhibere, ut agrum suum tueretur) 43.13.1.7

Munus - («munus» tribus modis diciftur]: uno donum, et inde munera dici dari mittive. altero onus: quod cum remit­tatur, vacationem militiae munerisque [praestat], inde immunitatem appellari, tertio officium, unde munera militaria et quosdam milites munificos vocari: igitur minicipes dici, quod munera ci­

vilia capiant) 50.16.18; («munus» pro­prie est, quod necessarie obimus lege more imperiove eius, qui iubendi habet potestatem) 50.16.214; (petitoris m. esse, non possessoris) 6.1.73 pr.; (mu­nera hereditaria) 36.1.2; 31.33.1; (pa­trimonium, quod munus collationis pati debuit) 36.1.56; (munere Falcidiae fun­gi) см. fungi; (munerum civilium quae­dam sunt patrimonii, alia personarum)

50.4.1 pr.; 50.4.1.1 sqq.; (illud tenen­dum est generaliter personale quidem m. esse, quod coiporibus labore cum sollicitudine animi ac vigilantia sollem­niter extitit, patrimonii vero, in quo sumptus maxime postulatur) 50.4.1.3; (aeque personale m. est tutela, cura adulti) 50.4.1.4; 50.4.6.3 sqq.; 50.4.18; (m. publicum dicitur, quod in admin­istranda re pubi, cum sumptu sine ti­tulo dignitatis subimus) 50.4.14.1; 50.16.239.3; (iudicare m. pubi, est) 5.1.78; (tutela non est rei pubi, munus nec quod ad impensam pertinet, sed ci­vile) 27.1.6.15; (munere tutoris, pro tu­tore munere fungi) 27.5.1 pr.; 27.5.1.1; (m. municipale) см. municipalis; (obnoxius muneribus suae civitatis) 50.4.4.3; (si quis magistratus in mu­nicipio creatus munere fungi detrectet, per praesides munus adgnoscere cogen­dus est) 50.4.9; (honorem sustinenti munus imponi non potest: munus susti­nenti honor deferri potest) 50.4.10; (pri­vatis muneribus excusati magistratus) 27.1.17.4; (a signis vel muneribus avo­care milites) 22.5.3.6; (inter «donum» et «munus» hoc interest, quod inter genus et speciem... nam munus esse donum cum causa, ut puta natalicium, nup­talicium) 1.16.6.3; 38.1.7.3; 38.1.37 pr.; 50.16.18; 50.16.53; 50.16.194; (sollem­nia munera parentibus cognatisque mittere) 26.7.12.3; (m. immodicum uxori dare) 24.1.31.8; (anulum sponsae muneri mittere) 24.1.56.1; (m. nuptiale) 27.3.1.5; (munus edere, dare) 30.122 pr.; 31.49.4; 35.1.36 pr.; 50.12.5

Muracolum - см. murracopum Muria-33.9.3.1; 33.9.3.3 Murracopum - 34.2.21.1 Murreus, murrinus - (vasa murrea, mur­

rina) 33.10.3.4; 33.10.11; 34.2.19.19

Murus - 1.8.8.2; 1.8.9.4; 43.6.2-3;

50.16.2 pr.; 50.16.87; 50.16.157 pr.

Mus-19.2.13.6

Mustum - 10.4.12.3; 13.1.14.3 Mutabilis - (vocabula mutabilia) 30.4 pr. Mutare - (res, quarum corpus manet, for­

ma mutata est) 50.16.13.1; (per se na­tura agri mutata; terrae motu soli causa mutata) 39.3.2.6; (mutata re usus fi', exstinguitur) 7.4.10.3; (mut. alveum) 43.13.1.1; 43.13.1.3; 43.13.1.5; 43.13.1.7; (natura fluminis haec est, ut cursu suo mutato alvei causam mutet) 41.1.30.2; (a veteribus praeceptum est neminem sibi ipsum causam possessionis mu­tare posse) 41.2.3.19-20; 41.2.18 pr.; 41.2.19.1; 41.4.2.21; 41.5.2.1; 41.6.1.2; (iudicii mutandi causa facere aliquid) 4.7.4.1; 4.7.8.1; 4.7.9; 4.7.11-12; 10.3.24.1; (mut. actionem) 44.2.5; (vindicationem) 31.19; (testamen­tum, iudicium) 28.5.93; 29.6.1.1; 31.88.4; (voluntatem) 2.1.18; 3.3.65; 33.5.20; 39.5.32; 40.2.4 pr.; (consi­lium) 21.1.17.1; 37.6.8; 50.17.75; (sententiam) 4.8.19.2; 4.8.21 pr.;

(mut. statum) 4.4.9.4; (familiam) 4.5.3 pr.; 4.5.7 pr.; (matrimonium) 28.2.5; (domicilium) 50.1.32; (mili­tiam) 49.16.3.13; 49.16.3.16; 49.16.13.4; (mut. procuratorem, actorem) 3.3.16-17; 3.3.24; 3.4.6.3; (non mutat, si, etsi, an, quod) 7.9.11; 13.7.11.6; 15.1.3.13; 29.1.36.1; 46.1.52.2

Mutatio - (rei mutatione interire usum fr. placet) 7.4.5.2; (neque usus fr. neque iter actusve dominii mutatione amitti­tur) 7.4.19; (singulorum iudicum mut. eandem rem an aliud iudicium fecis­set?) 5.1.76; (mut. status) 4.1.2; (mili­tiae) 49.16.3.1

Mutuare, mutuari - 12.1.14; 14.3.5.13; 15.1.50.3; 16.1.17 pr.; 16.1.19.5; 27.4.3.1;

(cum plurimum ex iure possessio mutuetur) 41.2.49 pr.; (mutuato amore)

24.1.1

Mutus - (mutum morbosum esse Sab. ait: morbum enim esse sine voce esse ap­paret) 21.1.9; 29.5.3.10; 36.1.67.3; 50.2.7.1; 50.17.124 pr.

Mutuus; mutuum - (mut. damus recep­turi non eandem speciem, quam dedi­mus... sed idem genus) 12.1.2 pr.; (appellata est mutui datio ab eo, quod de meo tuum fit) 12.1.2.2; (mutuum non potest esse nisi proficiscatur pecu­nia) 12.1.2.3; (in mutui datione opor­tet dominum esse dantem) 12.1.2.4; 12.1.3; 12.1.8; 12.1.27; 16.1.2.1; (re contrahitur obligatio mutui datione, mutui autem datio consistit in his re­bus, quae pondere numero mensurave constant... quas res in hoc damus, ut fiant accipientis, postea alias recepturi eiusdem generis et qualitatis) 44.7.1.2; (mutuam pecuniam dare, credere, ac­cipere) 12.1.12; 12.1.16; 12.1.18;

12.1.26; 12.1.33; (desiderare, rogare, petere) 12.1.4 pr.; 12.1.32; 16.1.19.5; (praeponere servum mutuis pecuniis dandis) 14.5.8; (mutuam pecuniam faenebrem sumere) 12.1.34.1; (mutuo nummos dare) 12.1.8; 12.1.13.1;

(quindecim mutua numerata) 12.1.40; (mutuos et numeratos decem acci­pere) 22.1.41.2; (quantitatem mutuo accipere) 15.3.3 pr.; (mutuo vinum, oleum datum) 12.1.22; 14.3.5.14; (mutuae praestationes actionesque ci­viles) 13.6.17.3; (mutuae donationes) 24.1.32.14; (mutuus amor) 24.1.1; (mutuae actiones) 2.1.11.1; 44.7.5.1; (petitiones) 17.1.38 pr.; 50.13.1.15; (mutuae cautiones; vice mutua cautum) 36.3.5.1; (mutua substitutio) 31.64; (paria delicta mutua pensatione dissol­vuntur) 24.3.39; (duo praedia, quae mutuo serviebant) 8.3.34 pr.

Myops-21.1.10.3

Mysia - 1.32.3; (praeses prov. Mysiae inferioris) 49.15.9

N

Namusa - c.m. Aufidius

Nancisci - (nane, possessionem) 41.2.19.1; 41.2.22; (dominium) 41.1.1 pr.; (actio­nem) 17.1.45.5; 36.1.65.9-10; (excep­tionem) 50.17.66

Napocensis colonia - 50.15.1.9 Narbonensis provincia - 1.2.2.32; 50.15.8.1 Nardum-34.2.21.1

Nasci - (non natus, sed post mortem matris exsecto ventre eius extractus) 6.2.11.5; (natum accipe et si exsecto ventre editus sit) 28.2.12 pr.; (qui mortui nascuntur, neque nati neque procreati videntur) 50.16.129; (qui nasci speratur) 50.16.231; 40.4.7; (sep­timo mense nasci perfectum partum) 1.5.12; (mutus, surdus, ita nati) 29.2.5 pr.; (conrmune nascendi initium habere) 38.8.1.1; (qui nascuntur, patris familiam sequuntur) 50.16.196; (qui ex me et uxore mea nascitur) 1.6.4; (ex matre libera, liberum nasci) 1.5.5.2-3; (ex iustius nuptiis, ex adulterio natus) 1.5.12; 28.2.3 pr.; (ancillae et quod ex his natum erit) 30.63; (quod ex stipula nascitur) 18.1.40.3; (ex vinea natum)

33.6.9 pr.; (quidquid in fundo nascitur; quae in fundo nascuntur; fructus, qui in agris nascuntur) 7.1.9 pr.; 7.1.58 pr.; 7.8.12.1; (inducta in fundum, illata, ibi nata) 20.4.11.2; (arbor in confmio nata) 10.3.19 pr.; (oleum, vinum na­tum) 18.1.39.1; 45.1.83.5; (caput aq­uae, unde aqua nascitur) 43.20.1.8; (in­sula in mari, in flumine nata) см. in­sula; (peculium nascitur, crescit, de­crescit, moritur) 15.1.40; (nascitur ac­tio, condictio) 2.14.6; 2.14.7.2; 2.14.17.2; 3.5.2; 3.5.5 pr.; 3.5.5.6; 10.3.10pr.; 10.3.29; 12.1.13; 13.6.14; 13.7.9.3; 22.1.38.3; 24.1.6; 24.1.52.1; 44.7.32; 44.7.53 pr.; 45.1.98.1; 46.1.56.2;

46.3.58 pr.; 47.2.9 pr.; 47.2.90; (semel nata actio) I 1.3.5.4; (inoffic. querella) 5.2.8.10; (bon. poss. contra tab.) 37.4.8.5; (iam nata petitio) 37.6.1.21; (nascitur

interdictum) 46.3.40; (obligatio) 2.14.7.2; 4.2.21.3; 16.3.26.2; 19.5.5 pr.; 19.5.5.1;

44.7.1 pr.; 44.7.3.1; 45.1.126.2; (lib­eratio) 45.1.2.1; 46.3.94.1; (nascitur crimen adversus aliquem) 48.15.1

Nasica (C. Scipio) - 1.2.2.37 Natalicius - (natalicium (sc. donum,

mimus)) 50.16.194

Natalis - (nat. dies) 24.1.31.8; 28.1.5; 50.16.98 pr.; (dies natalis sui) 4.4.3.3; (natalium dignitas) 23.3.69.5; (natali­bus (suis) restitui, reddi) 2.4.10.3; 38.2.3.1; 40.10.4; 40.11 tit.

Natio-21.1.31.21; 50.15.1.5; 50.15.4.5 Nativitas - (parvi refert, adgnatus hic

nativitate an adoptione sit quaesitus) 38.16.2.3; (municipem aut nativ. fa­cit... aut adoptio) 50.1.1 pr.

Nativus - (nat. color) 32.70.12

Natu - (grandis natu) c.m. grandis; (minor

quam XXV annorum natu) 4.4.3.3

Natura - (id, quod in confessionem venit, et ius et naturam recipere potest) 11.1.14.1; (rerum natura non recipit, non patitur; natura non permisit) 1.5.15; 38.10.4pr.; 41.2.23.2; (contra naturam est, ut) 41.2.3.5; (habitus, motus corporis contra nat.) 21.1.1.7; 42.1.60; (pars coiporis naturae con­traria) 50.16.38; (natura impossibilis condicio) 45.1.137.6; (per rerum nat. praestari, persolvi posse) 45.1.73; 50.17.186; (sententia, cui pareri rerum natura non potuit) 49.8.3.1; (quae re­rum nat. prohibentur, nulla lege con­firmata sunt) 50.17.188.1; (naturae concedere) см. concedere; (qui in utero sunt... intelleguntur in rerum nat. esse) 1.5.26; 30.16 pr.; 36.1.80.10; 37.6.2 pr.; (conceptus quodammodo in rerum nat. esse existimatur) 38.16.7; (deperditum intellegitur, quod in rerum nat. esse desiit) 5.3.21; (opera in actu consistit nec ante in rerum nat. est, quam si dies venit, quo praestanda est) 7.7.1; 15.3.19; 18.1.15 pr.; 18.4.1; 20.1.13.5; 24.1.50.1; 30.24 pr.; 30.48.1; 30.69.5; 30.84.7; 30.108.10; 35.1.40.4; (un­

usquisque, quod spopondit, suo im­pendio dare debet, quamdiu id, quod debet, in rerum nat. est) 38.1.20 pr.; 41.2.3.21; 46.3.98.8; (a natura rece­dere) 42.2.3; (filios fam. non solum natura, verum et adoptiones faciunt)

1.7.1 pr.; (adoptio in his personis lo­cum habet, in quibus etiam natura po­test habere) 1.7.16; 28.2.23 pr.; (plures personae, quae sunt sub unius potestate aut natura aut iure subiectae) 50.16.195.2; 50.1.6 pr.; (quantum in natura hominum sit) 12.1.38; (fera nat. bestiarum) 9.2.2.2; 41.1.5.5; (quotiens contra naturam fera mota pauperiem dedit) 9.1.1.7; (natura sterilem esse) 21.1.14.3; (nat. loci, agri) 39.2.24 pr.; 39.3.1.14; 39.3.1.23; 39.3.2.6; (loca, quae natura non admittunt aquam nisi aestate) 43.20.1.3; (nat. aquae) 43.20.6; (aqua, quae natura fluit) 39.3.1.13; (nat. fluminis) 41.1.30.2; (sua natura intercidere; sua nat. cor­rupta vina) 16.3.14.1; 18.6.16; (sui natura patefactae tabulae) 29.3.10.1; (natura sui possibilia) 45.1.83.5; (quae natura divisionem non admittunt) 45.1.2.1; (nat. servitutum ea est, ut possideri non possint) 8.2.32.1; (ser­vitutum non ea nat. est, ut aliquid fa­ciat quis, sed ut aliquid patiatur aut non faciat) 8.1.15.1; (venditio, cuius indivisa nat. est) 45.1.139; (nat. obli­gationis) 45.2.9.1; 46.1.5; (actionis) 4.2.12.2; 11.7.14.13; (contractus)

2.14.7.5; (negotii) 22.5.21.3; (depositi) 16.3.24; 46.3.95.4; (natura debere) 5.3.31.1; (nat. operas patrono libertus debet) 12.6.26.12; (quod pupillus sine tutoris auctoritate stipulanti promiserit solverit, eius repetitio est [quia nec nat. debet]) 12.6.41; (etiam quod nat. debetur, venit in compensationem) 16.2.6; 35.2.1.17; 36.1.49; 50.16.10; (is natura debet, quem iure gentium dare oportet, cuius fidem secuti sumus) 50.17.84.1; (nat. debitum) 13.5.1.7; (ubicumque reus ita liberatur a credi-

tore, ut nat. debitum maneat, teneri fi­deiussorem) 46.1.60; (nat. debitorem esse, manere) 3.5.18 pr.; 12.6.60 pr.; (natura aequum est neminem eum al­terius detrimento fieri locupletiorem) 12.6.14; 50.17.206; (secundum nat. est commoda cuiusque rei eum sequi, quem sequentur incommoda) 50.17.10; (lex naturae haec est, ut, qui nascitur sine legitimo matrimonio, matrem sequatur) 1.5.24; (contra nat. subici dominio alieno) 1.5.4.1; (natura ma­nifestum esse) 7.1.45; 44.7.1.12;

44.7.1.14; 45.1.75.4

Naturalis - (nat. color; naturaliter nig­rum) 32.70.12; (nat. feritas) 9.1.1.10; (maturitas) 33.2.42; (nat. vitium) 39.2.24.2; (impedimentum) 45.1.137.4; (agger nat.) 39.3.2.5; (si aqua natu­raliter decurrat - quodsi opera facto repellitur) 39.3.1.10; (nat. cursus flu­minum) 43.13.1.8; (alvus) 41.1.7.5; (servitus naturaliter, non manu facto opere laedere potest fundum servien­tem) 8.3.20.1; (quod ex caelo cadit... ex naturali... causa fit et ideo perpetuo fieri existimatur... stillicidii quoque immittendi nat. et perpetua causa esse debet) 8.2.28; (nat. causa operas novi nuntiationis) 39.1.5.9; (vis nat., veluti terrae motus) 19.2.59; (nat. interitus) 16.3.14.1; (res naturaliter indivisae) 30.26.2; (naturaliter aperire tabulas; naturaliter clausae tab.) 29.5.3.19; 29.5.3.23; (si nihil convenit, tunc ea praestabuntur, quae naturaliter insunt huius iudicii (sc. empti) potestate) 19.1.11.1; (falsae confessiones natu­ralibus convenire debent) 11.1.13 pr.; (natur, ratio) 3.5.38; 7.5.2.1; 9.2.4 pr.; 17.2.83; 25.3.5.16; 41.1.1 pr.; 41.1.3 pr.; 41.1.7.7; 44.7.1.9; 48.20.7 pr.; (natur, aequitas) 2.14.1 pr.; 12.4.3.7; 13.5.1 pr.; 38.8.2; 44.4.1.1; 47.4.1.1; 49.15.19 pr.; ((furtum) lege nat. prohibitum est ad­mittere) 47.2.1.3; (nat. origo) 50.1.6.1; (cognatio) 38.10.4 pr.; 38.10.4.2; (si quis emancipatum filium exheredaverit

eumque postea adrogaverit... iura na­turalia in eo praevalere) 37.4.8.7; (nat. liberi, nat. filius, nepos) 1.7.31; 1.9.5; 1.9.10; 38.6.4; 38.17.2.6; 38.17.7; (fi­lium nat. emancipare, alium adoptare) 38.10.5; (naturalis familia) 38.8.1.4; (parentes, pater, avus nat.) 1.7.29; 2.4.6; 5.2.30 pr.; 23.2.44.4; 37.4.6.4; 37.4.10.1; 37.4.11 pr.; 37.4.14.1; 37.9.1.12; 37.10.7.1; 45.1.107; 45.1.132; (nat. li­beri i.e. in servitute suscepti; filius, fi­lia, frater, soror, pater nat.) 31.88.12; 9.2.33; 19.5.5; 36.1.18.4; 40.1.19; 40.2.11; 40.5.40 pr.; 40.12.3 pr.; 42.8.17.1; 49.15.21; (locatio et conductio, cum naturalis sit et omnium gentium, non verbis, sed consensu contrahitur) 19.2.1; (nihil tam naturale est quam eo genere quidque dissolvere, quo colli­gatum est) 50.17.35; (naturaliter licere, concessum esse) 4.4.16.4; 15.1.9.7; 19.2.22.3; (naturaliter videtur ad mor­tuum pertinere locus, in quem infer­tur) 11.7.4; (quod naturaliter ad­quiritur, sicuti est possessio) 41.1.53; (nat. obligatio manet et ideo solu­tum repeti non potest) 12.6.19 pr.;

12.6.38 pr.; 36.1.61 pr.; 36.1.66 pr.; 44.7.10; 45.1.126.2; 46.1.6.2; 46.1.7; 46.1.21.2; 46.2.1; 46.3.95.4; (naturales debitores) 46.1.16.4; (eas obligationes, quae naturalem praestationem habere intelleguntur, palam est capitis de­minutione non perire, quia civilis ratio naturalia iura corrumpere non potest) 4.5.8; (hi, qui capite minuuntur, ex his caisis, quae cap. deminutionem prae­cesserunt, manent obligati naturaliter) 4.5.2.2; (naturaliter etiam servus obli­gatur) 12.6.13 pr.; (naturaliter obliga­bitur (pupillus) in quantum locupletior factus est) 26.8.5 pr.; 44.7.14; 45.1.1.2; (ad remunerandum sibi aliquem natu­raliter obligare) 5.3.25.11; (usurae ex pacto naturaliter debentur) 46.3.5.2; (nat. debitum, vinculum; repetere non poterit, quia naturale adgnovit debi­tum; - debiti vel non debiti ratio in

condictione naturaliter intellegenda est) 12.6.59; 12.6.64; 35.1.40.3; 46.8.8.1; (indebiti soluti condictio nat. est) 12.6.15 pr.; (nat. causa, quae inhibit repetitionem) 2.2.3.7; (verborum obli­gatio aut naturaliter resolvitur aut ci­viliter: naturaliter veluti solutione) 46.3.107; (ex novis legibus hereditates sic deferuntur, ut personae naturaliter designentur) 4.5.7 pr.; (possessio natu­raliter comprehensa; naturaliter pos­sidere, tenere, incumbere possessioni) 10.2.35; 10.3.7.11; 10.4.3.15; 22.1.38.10;

41.2.1 pr.; 41.2.1.1; 41.2.3.3; 41.2.12 pr.; 41.2.24; 41.2.49 pr.; 43.16.1.9; 43.26.22.1; 45.1.38.7; (naturaliter interrumipitur possessio, cum quis de possessione vi deicitur) 41.3.5; (nat. datio) 15.1.8; (solutam pecuniam intellegimus utique naturaliter, si numerata sit creditori) 46.3.49; (nat. laxitas, libertas) см. эти слова

Nauarchus - 37.13.1.1

Naucella - см. navicula

Naufragium-47.9.1 pr.; 47.9.1.5; 47.9.3 pr.; 47.9.4-5; 47.9.7; (naufr. suum collig­ere) 47.9.12 pr.; (naufr. supprimere)

48.8.3.4

Naufragus - 47.9.3.8

Naulum-20.4.6.1; 30.39.1

Naupegus - 50.6.7

Nauta - 4.9.1.2; 4.9.7 pr.; 14.1.1.2;

14.1.1.7; 37.13.1.1; 39.4.11.2; 47.5.1.1; (nautam accipere debemus eum, qui navem exercet: quamvis nautae appel­lantur omnes, qui navis navigandae causa in nave sint: sed de exercitore solummodo praetor sentit) 4.9.1 pr.; 4.9.1.2; 4.9.4 pr.; 4.9.5 pr.

Nauticus - (nautica pecunia (mutua), nauticum faenus) 4.9.1.7; 22.2.3;

45.1.122.1

Navalis - (vasa navalia) 34.2.19.10; (na­vale) 50.4.18.10

Navicula, naucella - 21.2.44; 33.7.17.1 Navicularis - (munera rei navic.) 50.4.1.1 Navicularius - 3.4.1 pr.; 4.9.1.3; 19.2.13.1;

50.2.9.1; 50.6.6.3; 50.6.6.9

Navigabilis - 43.12.1.12; 43.12.1.15;

43.12.2

Navigare - 1.8.5 pr.; 2.11.2.8; 7.1.12.1; 22.2.1; 43.13.1 pr.; 47.5.1 pr.; 47.5.1.1

Navigatio - (tempus navigationis) 6.1.16.1; (periculum navigationis ineundae) 39.6.3; (praetor coercet... si quid fiat, quo deterior statio et navigatio fiat; si quid fiat, quod navigationem incom­modet difficilioremve faciat vel pror­sus impediat, interdicto locus erit) 43.12.1.14-15; 43.15.1 pr.; 43.15.1.2

Navigium-43.12.1.14; 45.1.122.1 Navis - 14.1.1.6; 14.1.1.8; 14.1.1.12;

14.1.7; 14.2.1 sqq.; (n. marina, fluvia­tilis, onusta) см. эти слова; (navem exercere, navis exercitor, magister) см. эти слова; (navis instrumentum) см. instrumentum

Necare-25.3.4; 48.6.7; 48.8.1.1; 48.8.3 pr. Necessarius - (quod alimentis alicuius necessarium est; quae ad vivendum homini necessaria sunt) 37.10.5.3; 50.16.43; (necess. res emere; in ne- cess. causas mutuam pecuniam acci­pere) 46.3.47.1; (necessario emere rem) 3.5.21; (magna et satis necess. causa) 43.24.7.3; (impensae neces­sariae sunt, quae si factae non sint, res aut peritura aut deterior futura sit) 50.16.79 pr.; 5.3.38-39; 13.7.8 pr.; 25.1.1; 25.1.4-5; 25.1.14; (impensae necessarie factae; sumptus necess. factus) 5.3.51 pr.; 16.3.8; 21.1.30.1; (necessario vel utiliter augere aliquid) 19.2.55.1; (operi necessarii) 11.8.1.8; (in factum actio necessaria est) 6.1.23.5; (cautio necessaria) 39.2.39 pr.; (adi­udicatio necess. est, emptio voluntaria) 10.2.39; (quod necessarie obimus - quae nulla necessitate et sponte praes­tantur) 50.16.214; (non sponte, sed ne­cessario officio fungi) 3.1.6; (neces­saria satisdatio) 2.8.7.1; (necess. ab­sentia) 27.2.6; (necess. domicilium) 50.1.22.3; (necess. heres) 24.1.22; 28.1.12; 28.5.3.3; 28.5.30; 29.2.57.2; (servus necess.) 2.14.7.18; 4.4.7.5;

28.2.20; 28.5.87.1; 28.6.18 pr.; 28.6.48.2; 28.7.12; 29.2.15-16; 29.2.57; 29.5.5 pr.; 34.5.19 pr.; 36.1.6.2; 42.8.10.10;

49.17.18 pr.; (necessariae (alicui) perso­nae, necessarii (alicuius)) 1.18.13.1; 2.6.1-2; 2.14.59; 24.3.20-21; 26.10.7 pr.; 27.5.1.9; 27.9.5.11; 40.12.3.1; 40.12.6; 49.4.2.3

Necesse esse, habere -2.15.8.13; 2.15.8.15; 3.5.20.2; 40.5.45.1; 42.8.12 i.f.;

50.16.79.1; 50.17.167.1; 50.17.169

Necessitas - (voluntatis et officii magis quam necessitatis est commodare) 13.6.17.3; (causa depositionis ex ne­cessitate descendens, non ex voluntate proficiscens) 16.3.1.2; (propter neces­sitatem rei familiaris - mera voluntate donare... cum nemo in necessitatibus liberalis exsistat) 34.4.18; (ex necessi­tate, non ex volunt, dotem promittere) 23.3.33; (ex necessit. (non suo arbitrio) - nulla necessit. cogente manumittere) 23.2.50; 38.1.13.1; (ex necessit. distra­here rem) 6.1.15.1; (ex necessit. facta venditio) 20.5.9 pr.; (sponte et nulla necessit. cogente immiscere se negotiis alienis) 3.5.3.10; (nulla necessit. co­gente, sed ex voluntate sua adminis­trare) 26.7.46.4; (teneri administra- tionis necessitate) 26.7.9.9; (necess. officii) 34.9.5.13; 34.9.22; (civilium officiorum necessitatibus distringi) 48.16.15.5; (ex necessitate, non ex voluntate abesse) 4.6.26.9; (nulla ne­cessit. urgente voluptatis causa profi­cisci; necessitatem proficiscendi ha­bere; peregrinationes, quae ex necessit. fiunt) 2.11.2.8; 12.1.4 pr.; 23.1.17; (propter navigandi necessit. contrahere cum magistris) 14.1.1 pr.; (necessitate obligantur, quibus non licet aliud fa­cere quam quod praeceptum est: quod evenit in necessario herede) 44.7.52.7; (necess. iuris) 5.1.40 pr.; 12.3.11; 20.5.2; (ex causa iudicati soluta pecu­nia ex necessitate iudicis) 49.1.11; (res libera et soluta et extra necessit. iuris­dictionis posita) 4.8.3.1; (impensae.

quae habent in se necessitatem impen­dendi) 25.1.1.1; (necess. servilis po­testatis) 3.5.18.2; 48.10.15.3; (parendi necessitatem habere) 34.9.10.2; (quae propter necess. recepta sunt, non debent in argumentum trahi) 50.17.162; (ne­cessitatem imponere, habere) 23.3.9.1; 24.3.22.8; 36.1.32.2; 13.7.6 pr.; (quo- rundam necessitatibus facilius succur­surus, quorundam aegritudini) 25.3.5.2; (nec. rei familiaris) 17.1.36.1; (penu­riae) 50.6.3; (secundum necessit. tem­porum ac rerum utilibus inutilia per­mutare) 18.1.1 pr.

Necessitudo - 49.16.5 pr.; 1.1.12; 6.6.2; 30.50.3; 37.5.24; 42.4.5.1; 50.17.176.1; (pietas vinculum necessitudinis) 22.1.3.3; 26.10.1.7; 26.10.9; 48.19.28.8

Neclegentia - 26.7.7.2

Nectere - (necti crimine) 48.21.3.3; (rem suam putare sibi nexam) 43.4.1.4; (res (alicui) nexa hypothecae, pignori; praedium pignori nexum; fundus pig­nori nexus) 2.14.52.2; 49.14.22.1

Nefarius; nefarie - (nefaria coniunctio) 25.7.1.3

Nefas - (ex ea, quam nefas sit ducere, postumum heredem instituere) 28.2.9.3; 23.2.55 pr.; 38.10.4.7

Negare - (si parens neget filium vel filius neget parentem) 25.3.5.8; (denuntiante muliere negare ex se esse praegnatem) 25.3.1.16; (testamentum patris iure factum negare) 34.9.24; (negare se he­redem) 11.1.6.1; 11.1.11.10; (se pos­sidere) 6.1.25; (si patris fundi usus ff. constituatur, potest de eo in rem agi, sive vindicet quis usum fr., sive alii neget) 7.6.5.2; (competit etiam de ser­vitute actio domino aedificii neganti servitutem se vicino debere) 8.5.4.7; (neg. petitionem, persecutionem, ac­tionem) 5.3.43; 9.4.27 pr.; 25.2.2;

39.1.1.7; 43.18.1.3; (negat lex regia)

11.8.2

Negativus; negatorius - (verba negativa) 50.16.237

Negidius (Numerius)-9.1.1.11; 46.4.18.1

Neglegenter - см. neglegere

Neglegentia - 2.13.7 pr.; 38.17.2.41; 48.3.12 pr.; 4.6.16; (dissol. negleg. prope dolum est) 17.1.29 pr.; 22.6.6; 26.7.7.2; (lata negleg. ... prope fraudem accedit) 26.10.7.1; (magnam negleg. placuit in doli crimine cadere) 44.7.1.5; 48.3.12 pr.; 50.8.8; (lata cul­pa est nimia neglegentia i.e. non in­tellegere, quod omnes intellegunt) 50.16.213.2; 50.16.226; (rebus suis consueta) 36.1.23.3

Neglegere - (neglecta custodia rerum mobilium) 41.2.47; (culpa eorum, qui neglegentiores in officio suo fuerint) 1.18.14; (negl. in eligendis ministeriis) 9.2.27.9; (negl. suorum) 46.16.5.6; (non neglegentibus subvenitur, sed ne­cessitate rerum impeditis) 4.6.16; (qui neglegenti amico rem custodiendam committit, de se queri debet; negle­genter res custodita) 44.7.1.5; (negleg. versari, agere, se gerere) 11.6.1.1; 17.2.23.1; 17.2.26; 50.8.12.1; (negle­gentius habita praedia) 49.14.3.5; (negl. petere) 23.5.16; 38.15.5.1; (defendere causam) 42.1.47.1; (adesse, praesen­tiam sui facere) 49.1.14.1; (suspectum facere tutorem) 26.7.41; (negl. prae­ceptum, voluntatem, constitutiones prin- cipum) 26.7.5.9; 26.7.7.7; 48.10.1.3

Negotiari - (argentum, quod negotiandi causa venale proponi soleret) 34.2.32.4; (negotiandi c. emere, vendere) 18.1.52; (pluribus locis ex aequo negot.) 50.1.5; (negot. (in) peculiari merce, pecu­liariter) 14.4.1 pr.; 14.4.23; (negot. ex vino) 19.1.21.3; (utensilia negot. et vendere) 50.2.12

Negotiatio - (alterius negotiationis acces­sio, ut puta si caupo fuit vel stabular­ius) 3.2.4.2; 33.7.13 pr.; (nec multum facit, tabernae sit praepositus an cuili­bet alii negotiationi) 14.3.3; 14.4.5.4; (duas negotiationes exercere, puta sa­gariam et linteariam; duas tabernas eius­dem negot. exercere) 14.4.5.15-16; (transmarinas negot. exercere) 40.9.10;

(societas, socii negotiationis) 17.2.5 pr.; 26.7.47.6; (si negotiationis causa venit hereditas) 5.3.48; 18.4.10; 18.4.21; (negotiatione interdicere alicui, absti­nere iuberi) см. эти слова

Negotiator - (legatis setvis exceptis ne­gotiatoribus... eos exceptos videri, qui praepositi essent negotii exercendi causa, veluti qui ad emendum locan­dum conducendum praepositi essent) 32.65 pr.; (illicitae mercis negot.) 34.9.1; (negot. mannorum) 20.4.21.1; (negot. vestiarius) 38.1.45; (negotiat. frumentarii) 50.5.9.1; (qui annonam urbis adiuvant) 50.6.6.3

Negotiatrix - 34.2.32.3

Negotiosus - (diffusa et negotiosa tutela)

27.1.31.4

Negotium - (negotia (alterius) gerere; negotiomnt gestor) см. gerere; (suum neg. gerere) 3.5.5.5-6; 12.4.9.1; 13.7.42; 16.1.27.2; 20.4.12.6; 42.5.9.4; (curam negotiolum suorum mandare; sine man­datu suscipere negotiolum administra­tionem) 44.7.5 pr.; (negotium dare alicui) 3.4.6.1; 42.5.8.4; (alienis ne­gotiis se offeire, immiscere; negotia alicuius invadere) см. эти слова; (ne­gotiis publicis, privatis intervenite, in- teresse) 48.19.9.8; (neg. publicum age­re) 3.3.74; (in neg. publicum sumptum facere) 3.4.7 pr.; (sui privati negotii causa in legatione esse) 4.6.42; (occu­patio negotioiunt propriorum) 4.8.15; (suis neg. non sufficere, superesse non posse) 3.1.5; 27.1.45.4; (deserta dere- lictaque pupilli negotia) 27.2.6; (re­motus a negotiis, quae administrare vellet) 33.1.13 pr.; (ab administrandae rei negotio removere aliq.) 40.4.51.1; (pecuniae neg.) 3.5.36.1; (negotia he­reditaria) см. hereditarius; (forensia) см. forum; (neg. contrahere) 45.1.83 pr.; 45.1.83.5; 12.1.32; 12.6.2 pr.; 12.6.33; 19.2.35 pr.; 24.1.49; 26.8.14; 30.70.2; 44.7.2.2; 44.7.5.1; 44.7.57; 50.17.5; (ex bona fide est et negotio contracto convenit) 23.3.50 pr.; (contractum non

utique eo loco intellegitur, quo neg. gestum est) 42.5.3; (consensu dicimus obligationem contrahi - sufficit eos, qui negotia gerunt, consentire) 44.7.2.1; (in quibuscumque neg. sermone opus non est, iis etiam surdus intervenire potest, veluti in locationibus) 44.7.48; (ex negotio gesto - ex delicto venire actionem) 9.3.1.8; (geritur neg. in­vicem) 13.6.17.3; (neg. civile gestum bona fide) 19.3.1 pr.; (conventio ista non est nuda, sed habet in se neg. ali­quod) 19.5.15; (agere praescriptis ver­bis, quasi negotio quodam inter nos gesto proprii contractus) 19.5.19 pr.; (neg. locationis conductionisque) 19.5.22; (venditionis) 2.14.31; (aliquid negotii gerere, per quod adquiratur) 28.1.20.3; (qui non debitam pecuniam solvit, hoc ipso aliquid negotii gerit) 12.6.33; (ex negotio - ex delicto) 9.3.1.8; (neg. potius gestum videri, quam donationem intervenisse) 24.1.58 pr.; 24.3.24.4; (qui mortis causa donat., qua parte se cogitat, ne­gotium gerit) 39.6.35.3; (magis ad beneficii causam, quam ad negotii contracti spectat precarii condicio) 43.26.14; 11.5.4.1; 11.6.4; (neg. gerere) 3.2.4.2; (tabernae vel negotio praeponere institorem) 14.1.1 pr.; 14.3.3; 14.3.5 pr.; (mensae neg.) 31.77.16; 14.3.19.1;

14.3.19.2; 26.7.47.6; 26.7.58 pr.; 31.88.3; (exceptio transacti negotii) 2.15.17; (ad praesides prov. remittere negotia) 1.18.9; (negotia tractare in suum audi­torium) 1.22.5; (condemnatus appel­lavit, et diu neg. tractum est) 42.1.64; 49.1.24 pr.; (neg. facere, movere alicui; neg. pati) 3.6.1 pr.; 3.6.1.1; 3.6.3.3; 37.15.5 pr.; 49.14.34; 50.7.17.1; (ne­gotiis gestis) 3.5.3 pr.

Nema - (nema sericum) 39.4.16.7 Nepos; neptis - 1.7.2 pr.; 1.7.11; 1.7.14;

1.7.43^14; 24.3.48; 38.10.1.4; 50.16.136; 50.16.195.3; 50.16.220.3

Nequire - 9.2.52.2; 26.1.1 pr.; 33.7.12 pr.;

19.1.39 i.f.

Nequitia - 21.1.23.2; 21.1.43.4; 43.20.3.4 Neratius (Priscus) - 1.2.2.47; 20.3.3;

37.12.5; 48.8.6

Nerva (Cocceius) - (pater) 1.2.2.47; 20.2.9; (filius) 3.1.1.3; 3.2.2.5; 1.2.2.32;

40.15.4 pr.; 47.21.3.1

Nervus - (nervi rei pubi.) 48.18.1.20 Nescire-3.6.6; 18.1.62.1; 22.6.1.1 Nex - (domino occiso necem eius dete­

gere) 29.5.16; 38.16.3.4; (vitae ne­cisque potestas) 1.6.1.1; (in necem al­terius dolum, collusionem facere) 36.4.5.15; 47.20.3.1; 49.1.14 pr.; (litem inter se iungere) 44.6.1.1; (in necem patroni rem pignori dare) 38.5.1.19; (in necem legatariorum omittere causam testamenti) 29.4.4 pr.; (in necem cre­ditoris, i.e. perdituro servo vel filio, solutum) 15.3.10.6

Nexus - (utriusque ab eodem nexu lib­eratio) 46.4.1; (nexu venditi liberare venditorem) 12.6.26.7; (nexu pignoris liberares) 10.2.33

Nexus - см. nectere

Nicomedia - (nicomedensis) 50.2.11; 50.9.5 Nicopolis - 50.7.13 Nidus-41.1.5.2 Niger-32.70.12

Nilus - 43.12.1.5; (aggeres, qui solent aquam Nilot. continere; aggeres Nilot., per quos incrementa Nili dispensantur)

47.11.10

Nimirum - 34.3.3

Niphanus - (fundus, qui est in regione Niphana) 32.35.2

Nivarium colum - см. colum; 34.2.21 pr.

Nix, nives - 18.1.78.3

Nobilis - (colonia nobilis regionibus)

50.15.1 pr.; (patricius etnob.) 1.2.2.43; (nobilissimus) 40.11.3

Nobilitas - (incluta nobil. civitatis)

27.1.17.1

Nocens - 40.9.12.6; 48.1.12; 48.10.22.1; 48.10.22.4; 48.18.1.27; 48.19.5 pr.; (peccata nocentium, nocentem in­famare) 47.10.18 pr.

Nocere - 9.3.1 pr.; 9.3.1.6; 9.3.5.6; 9.3.5.12; 17.2.52.16; 21.1.42; 39.3.1.1-2;

39.3.1.6; 39.3.1.12; 39.3.1.14 sqq.; 39.3.2.10; 39.3.16; 9.1.1 pr.; 9.1.1.10; 9.1.1.12; (quod dicitur noxam caput sequi, tunc verum est, ut, quae initio adversus aliquem nata est, caput no­centis sequatur) 47.2.18; (noxiam, no­xam nocere) 2.14.10.2; 2.14.17.6;

2.14.21.5; 9.4.2.1; 9.4.4 pr.; 30.65.1; 35.2.63 pr.; 38.17.2.11; 49.14.2.1;

49.14.2.7; (noc. lumini) 8.2.15; (no­cere, nihil noc. (exheredationem, capi­tis minutionem) ad bona, ad legitimam hereditatem) 38.2.10.1; 38.2.27; 38.17.1.8; (exceptio (non) nocet) 2.14.16; 2.14.21.5; 8.1.18; 16.2.7.1; 36.1.57 pr.; 43.19.1.11; 44.1.17; 44.4.2.3-4; (instrumenta no­citura causae alicuius) 49.14.2.1; (do­nationes a tutore factae pupillo non nocent) 26.7.22; (in duobus reis stipu­landi ab altero delatum iusiur. etiam alteri nocebit) 12.2.28 pr.; (ne conven­tio in alia re facta aut cum alia persona in alia re abave persona noceat) 2.14.27.4; (actori moram suam nocere debere manifestum est) 39.3.12; (ae­quum non est nos noceri hoc, quod ad­versus eum non nocuit, in cuius locum successimus) 43.19.3.2; (expressa no­cent) см. exprimere

Noctu - (n. deprehensus fur) 9.2.4.1 Nocturnus - (noct. fui') 47.17.1; 48.8.9;

48.19.16.5; (effractor) 47.18.2; (noct. aqua; nocturnarum horarum aquaeduc­tus) 8.6.10.1; 39.3.27 pr.; 43.20.2; (tri­umviri noctuini) 1.15.1

Nomen - (aut nomine suo aut ea demon­stratione, quae nominis vice fungitur, ostendi) 12.1.6; (non ex opinionibus singulorum, sed ex communi usu no­mina exaudiri debent) 33.10.7.2; (cum deficiant vulgaria atque usitata actio­num nomina, praescriptis verbis agen­dum est) 19.5.2; 19.3.1 pr.; (iuris gentium conventiones, quae pariunt actiones, in suo nomine non stant, sed transeunt in proprium n. contractus)

2.14.7 pr.; 2.14.7.1; (in aliud n. aliumque statum obligationis transferri) 13.1.17;

(hereditas iuris nomen est) 50.16.119; 50.16.178.1; (n. generale) 1.7.1.1;

2.14.7 pr.; 2.14.7.1; 5.1.80; 28.2.1; 37.11.8.2-3; 50.16.115; 50.16.128; (no­men heredis non dicere, sed indubitabili signo eum demonstrare, quod paene ni­hil a nomine distat) 28.5.9.8; (non sub appellatione heredum, sed propriis no­minibus expressis fideicomm. relin­quere) 36.1.25; (nominis ferendi condi­cio) 36.1.65.10; (sub nomine alicuius celebrari certamina) 33.1.21.3; (nomen inscribere, subscribere (operi publico); inscriptio, subscriptio nominis) 34.2.38.2;

50.10.2 pr.; 50.10.2.2; 50.10.3.2; 50.10.4; (nomina edere) см. edere; (pietas pa­terni nominis) 48.5.23.4; (nomen dare militiae) 38.1.43; (nomen (suum) dare, accomodare emptioni; in nomen suum emere) 26.8.5.4; 26.9.2; 40.1.4.1; (no­men alicuius sequi, in creditum ha­bere) 16.1.19.5; 23.3.41.3; 23.3.71; 42.8.10.10; (obtentu alieni nominis suam causam agere) 49.4.1.13; см. alienus; (quod meo nom. possideo, possum et alieno nom. possidere)

41.2.18 pr.; (quod quis suo nomine solvit, non debitoris, debitorem non liberat) 5.3.31 pr.; (suo nom. stipulari - pupilli nomine credere) 26.7.16; (pe­cuniam pupillarem suo nom. faenerare) 26.7.7.6; (suo nomine teneri tutelae iudicio) 27.7.4 pr.; (suo nomine dam­natus furti) 3.2.4.5; (aliud est ex per­sona heredis conveniri, aliud proprio nomine defuncti precibus adstringi) 36.1.57.2; (non proprio nomine, sed iure cuiusdam successionis agere) 5.2.22.3; (hereditario nomine experiri) 46.3.93 pr.; (conveniri) 4.3.13.1; (pe­cunia hereditario nomine data) 18.4.18; (procuratorio nomine agere) см. procu­ratorius; (fideiussorio nom. debere) см. fideiubere; (culpae, neglegentiae nomi­ne teneri) 10.2.25.18; 27.8.4; (cessa­tionis nomine obligari) 50.10.1 pr.; (crediti nomine obligari) 12.1.4 pr.; (hypothecae nomine obligatae res)

20.1.4; (pignoris nomine teneri) 39.1.9; (omnium nomine teneri; sui facti no­mine poenam merere) 9.4.9; (operarum nomine condemnari) 38.1.37.6; (debiti nomine satisfieri) 40.9.27.1; (pecunia exsoluta aut eo nomine satisfactum) 13.7.9.3; 42.1.4.3; (nomine legati satis accipere) 36.4.5.30; (eo nomine satis­dare, cavere) 36.4.6 pr.; 36.4.13; (ac­cessionis nomine dare) 21.1.27; (dig­nitatis nomine a patre datum) 37.6.1.16; (pater tutelam geri mandavit et eo nomine tutores liberavit) 26.7.5.8; (eo nomine (sc. de peculio) agere) 44.2.21.4; (canis, servi, nummorum nomine age­re) 9.1.2.1; 9.4.38.2; (sortis et usura­rum nomine potiorem esse) 20.4.18; (ventris nomine in possessionem mitti) см. venter; 1.18.6.6; (nomen facere) 15.1.4.1; 15.1.52 pr.; 17.1.12.15; 26.7.16; 26.7.39.14; 32.34.1; 40.5.41.17; 49.14.3.8; 50.14.2; (ex stipulatu aut nomine facto peti) 33.1.1; (plures argentarii, quorum nomina simul facta sunt) 2.14.9 pr.; 4.8.34 pr.; (pecuniae nominibus faci­endis destinatae) 32.64; (nummi exac­ti, ut aliis nominibus collocarentur) 32.86; (idoneis nominibus collocare pecuniam) 35.2.89 pr.; (in nomina collocare duo milia) 26.7.58.3; (quod gessit tutor in contrahendis nominibus) 26.7.16; (usurae nominum in heredi­tate relictorum) 33.2.24 pr.; (usuras cum periculo nominis adgnoscere) 5.3.30; (nomen et pignus probare; pe­riculum nominis adgnoscere) 50.1.36.1; (suscipere) 26.7.7.6; (qui nominibus a curatoribus prioribus susceptis nomina adgnoverunt, periculum in se trans­ferunt) 26.7.44 pr.; (nominis... appel­latio ad omnem confractum et obliga­tionem pertinet) 50.16.6 pr.; (quae in nominibus sunt) 29.2.37; 46.6.9; (quod in nomine est) 35.2.1.7; 36.1.37; (no­mina debitorum) 20.5.11; (pecuniam habere vel in numerato vel in nomini­bus, quae conveniri possunt) 27.9.5.9; (paene totam fortunam in nominibus

habere) 40.7.40.8; (nomina, quae diem vel condicionem habent) 46.3.3.1; (nom. eorum, qui sub condicione vel in diem debent) 18.4.17; (nomen vendere, comprare (a creditore); n. distractum; nominis venditor, emptor; nominis venditio) 18.4.4; 18.4.6; 18.4.14 pr.; 18.4.23.1; (n. confessum) 42.1.15.9; (cum chirographa veneunt, nomen ve­nisse videtur) 30.44.5; (n. legare; le­gatum nominis; universa nominis obli­gatio legata) 30.44.6; 32.34 pr.; 32.59; (convenire, ut n. debitoris pignori sit;

n. pecuniarium - corporis alicuius)

13.7.18 pr.; (n. debitoris delegare) 37.6.1.12; (bonum n. facit creditor, qui admittit debitorem delegatum) 17.1.26.2; (nomina exacta) 34.3.28.3; (nominum usus fr.) 7.5.3; (in fide­icommisso, quod familiae relinquitur, hi ad petitionem eius admitti possunt, qui ex nomine defuncti fuerint) 31.32.6; (praedium, quod nomini familiae re­linquitur) 31.69.1; (fundum de nomine meo exire veto) см. exire

Nomenculator- 38.1.7.5; 40.12.44.2 Nominare - (si cum convicio dixerit

«non nominandus»... magis est, ut recte exheredatus sit) 28.2.3 pr.; 30.124; 45.2.17; 1.1.7.1; (ex parte he­redem nom. aliquem) 37.14.12; (de­monstratione fundi facta fines nomi­nari supervacuum est) 18.1.63.1; (dum tamen hoc nominetur, quod pro dote relinquitur) 37.5.8.6; 48.18.1.26; 48.21.2; 48.22.6.2; (nominati capita­lium criminum) 50.1.17.12; (nom. ma­gistratum, collegam, successorem) 50.1.2.2; 50.1.11.1; 50.1.13; 50.1.15.1; 50.1.17.14-15; 50.4.14.4; (tutorem) 27.7.2; 27.8.1 pr.; (ad ordinem remit­tere nominatum) 49.4.1.3; (nominatio)

50.1.2 pr.; (nominator magistratuum)

27.8.1 pr.; (tutorum) 27.7 rubr.

Nominatim - (nom. exheredare, exhere­dem tacere aliquem) 28.2.1-2; 28.2.21;

28.3.3 pr.; 28.3.3.5; 28.5.1 pr.; (ali­cuius heredis nom. fidei committi; nom.

legari ab aliquo, a certis personis, a quibusdam heredibus nom. relinquere legata) 31.29.1-2; 31.33.1; 45.3.16; (nom. legatum accipiendum est, quod, a quo legatum sit, intellegitur, licet no­men pronuntiatum non sit) 32.90; (nom. damnare heredes) 32.98; (ser­vis quibusdam nom. libertates dare; nom. servos liberare; nom. liber esse iussus, manumissus) 40.4.24; 40.4.37; 40.4.59 pr.; (nom. stipulari alicui) 41.1.23.3; 45.3.5; 45.3.7; 45.3.16; 45.3.30; 45.3.39; (n. convenire) 2.14.4 pr.; 20.1.1.2; (nom. mandatum) 3.3.39.7;

3.3.40 pr.; 4.4.25.1; 12.2.17.3; (nom. expressum) 12.1.40 35.1.52; (adiec- tum) 31.43.2; (exceptum) 10.3.13

Nominatio - см. nominare

Nominator - см. nominare

Nonae-5.3.20.6; 45.1.41.2

Noscere - (novisse, nosse) 1.1.1 pr.;

10.4.3 pr.; 28.1.20.9; 45.1.26

Nosmetipsi - (per nosmetipsos pacisci) 13.5.14.3; (per nosmetipsos adquirere) 7.1.6.2; 41.1.10 pr.; (plerumque tam heredibus nostris quam nobismet ipsis cavemus) 22.3.9

Nota - 11.4.1.9; (artes extra litteras vel notas positae) 50.13.1.7; (qui notis scribunt acta praesidum) 4.6.33.1; (notis scribere testamentum, tabulas)

29.1.40 pr.; 37.1.6.2; (pro centum du­

centa per notam scribere) 28.5.9.4; (notam adicere legato) 28.1.21.1; (sine ulla nota demonstrationis stipulari fun­dum) 45.1.106; (ex nota Marcelli con­stat) 49.17.10; (nota et infamia vitae) 22.5.3.5; (n. infamiae) 37.15.2 pr.; (nota adspersa alicui) 37.14.17.1; (no­tae extremae servus) 47.10.15.44; (dig­nus nota tutor) 27.2.6; (nota laborare) 3.2.2 pr.; (notam non evadere) 3.1.1.6; (ex persona vel nota patris excludi a bonis aviti liberti) 37.14.17 pr.; (ne patris nota filius maculetur) 50.2.2.2; (non notae causa exheredare filios; exheredatio non notae gratia adiecta) 28.2.18; 38.2.47 pr.; (in notam aliquorum producere epigrammata)

47.10.5.10

Notabilis - (personae (turpitudine) no­tabiles) 3.1.1.5

Notabiliter-47.10.15.26

Notare - (exheredatione notati) 1.8.9.2; 3.5.9.1; 4.3.7.7; 4.6.21.1; 15.1.7.1; 18.6.11; 25.4.1.5; 35.1.20; 35.1.69;

37.4.8 pr.; 43.24.7.5; 50.16.9; (sententia notata ab aliquo) 5.1.16; 29.2.42 pr.; 4.2.9.8; 28.5.17.5; (qui edicto praetoris ut infames notantur) 3.1.1.8; (notari in­famia, ignominia) 3.2.1 pr.; 3.2.2 pr.; 3.2.11.4; 47.10.42; 50.2.6.3; (notari lege, secundum verba legis; lex, non sententia, notat factum) 23.2.43.4; 23.2.43.12-13; (calumnia notare tuto­rem) 34.9.22; (notatus calumnia) 48.2.4; (ex causa desertionis) 49.16.15; (nota­tus et reprehensibilis) 22.5.3 pr.

Notarius - 29.1.40 pr.; 40.5.41.3; 50.13.1.6 Notio - 1.12.1.4; 1.18.10; 2.15.8.1;

4.2.23.3; 32.69.1; 33.4.14; 34.3.28.3; 36.4.5.16; 42.1.5 pr.; 42.1.59.3; 42.6.1.14; 43.30.3.3; 44.7.61.1; 48.16.1.12; 49.1.10.1; (notionem accipere possumus et cogni­tionem et iurisdictionem) 50.16.99 pr.

Notitia - (not. boni et aequi) 1.1.1.1; (di­vinarum et humanarum rerum) 1.1.10.2; (rerum pupillarium) 27.9.5.11; (propter rerum notitiam tutor datus) 26.2.32.1; 27.3.1.7; 46.3.14.1; 46.3.14.6; (cas­trensis not.) 49.17.8

Notoria-48.16.6.3

Notus - (notae nequitiae, male notus ser­vus) 43.30.3.4; 47.10.15.44; (notum facere alicui aliquid) 17.1.62.1; 25.3.1.3; 43.24.5.3; 45.1.141.4; (notum habere aliquid) 21.1.1.2; 22.6.9.2

Novalis, novale (sc. solum) - (ex silva novale facere) 47.21.3.2; (novalis est terra praecisa, quae anno cessavit, quam gracci geasin vocant) 50.16.30.2

Novare - 49.5.6; (appellatione interpo­sita... medio tempore nihil novari oportet) 49.7.1 pr.; (novatio est prioris debiti in aliam obligationem... transfu­sio atque translatio, h.e. cum ex prae-

cedenti causa ita nova constituatur, ut prior perematur. novatio enim a novo nomen accepit et a nova obligatione) 46.2 tit.; 46.2.1 pr.; (novationem ita demum fieri, si hoc agatur, ut novetur obligatio: ceterum si non hoc agatur, duae erunt obligationes) 46.2.2; 46.2.8.1-2; 46.2.8.5; (no­vandi animo stipulari, ita ut a prima obligatione in universum discedatur) 4.4.50; 12.6.60.1; 14.3.13.1; 22.1.4 pr.; 24.3.66.2; 42.6.1.10; 45.1.58 i.f.;

46.2.8.5; 46.2.22; 46.2.24; 46.2.26; 46.2.28; 46.2.30; 46.2.31 pr.; 46.2.32; (quod non transfertur in causam nova­tionis, iure pristino peti potest) 22.1.4.1; (quotiens, quod pure debetur, novandi causa sub condicione promit­titur, non statim fit novatio, sed tunc demum, cum condicio extiterit... sed si, quod sub condicione debetur, pure quis novandi causa stipuletur ne nunc quidem statim novat... sed tunc no­vabit, cum exstiterit condicio) 46.2.14; 12.6.60.1; (nihil vetare una stipulatione plures obligationes novari) 46.2.34.2; (Aquiliana stipulatio omnimodo omnes praecedentes obligationes novat et pere­mit) 2.15.4; (novatione legitime facta liberantur hypothecae et pignus, et usu­rae non currunt) 46.2.18; 46.2.27; (no­vata debiti obligatio pignus peremit, nisi convenit, ut pignus repetatur) 13.7.11.1

Novatio - елі. novare

Nove - (novissime) елі. novus Novelletum, novellum - 5.3.39; 23.5.8;

25.1.6

Noverca - (uxor liberis ex alia uxore natis noverca dicitur) 38.10.4.6; 23.2.12.1; 23.2.14 pr.; 23.2.14.4; (no­vercalibus delenimentis instigationi- busve corrupti parentes) 5.2.4

Novicius (servus), novicium mancipium - 21.1.37; 21.1.65.2; (novicia mancipia intelleguntur, quae anno nondum ser­vierint) 39.4.16.3

Novus - (vinum novum pro vetere red­dere) 12.1.3; 33.6.11; (nova charta)

37.11.4; (nova vestimenta) 6.1.6; 18.1.45; (opus novum facere videtur, qui aut aedificando aut detrahendo ali­quid pristinam faciem operas mutat) 39.1.1.11; 39.1.1.13; (opus novum nuntiare, denuntiare) елі. эти слова; (demolitis aedibus alias novas res­tituere) 7.4.10.1; (insula constituta nova) 33.7.7; (novum tectorium impo­nere parietibus; nova tigna immittere) 7.1.44; 8.5.14 pr.; (nova instrumenta causae reperire) 44.2.24; (novae he­reditates vel ex lege vel ex SCto dela­tae; hereditates, quae ex legibus novis aut ex SCtis veniunt) 38.16.11; 38.17.1.8; cf. 4.5.7 pr.; 5.3.1; (novo iure fiunt heredes omnes, qui ex SCtis aut ex constitutionibus ad heredit. vo­cantur) 5.3.3; (obligatio lege nova in­troducta) 13.2.1; (regula Caton, ad no­vas leges non pertinet) 34.7.5; (caput edicti, quod a Iuliano introductum est, i.e. nova clausula; novum edictum) 37.8.3; 37.9.1.13; (aliquid in aliquem novi iuris statuere, optinere) 2.2.1.1; (novum beneficium cum alterius in­iuria postulare) 36.1.12; (qui novo privilegio utitur, non videtur in eadem causa sisti) 2.11.12 pr.; (n. negotium, quod non sit solitus absens facere, nomine eius gerere) 3.5.10; (nova ne­gotia inchoare) 3.5.20.2; (nova volun­tate aliud adgredi) 3.5.15; (nova vol­untas testatoris) 34.4.15; (novum ma­trimonium) 23.2.34.2; (n. heres ad- gnascitur alicui) 29.1.33.3; (relegatus ad tempus (decurio) velut novus in or­dinem venit) 50.2.2.1; (si rursus in ser­vitutem reciderit (servus manumissus), novus videtur homo esse) 34.4.27.1; (portentosum vel monstrosum vel qualem(qualem) visu vel vagitu novum edere) 50.16.135; (novam rem deside­rare) 19.2.15.5; 25.4.1 pr.; (novissimo loco scribere heredem) 28.5.20 pr.; 28.6.36 pr.; (novissima condicio) 26.2.8.3; 35.1.61 pr.; (noviss. dies) 35.1.49; 44.7.6; (etiam noviss. tempore impleri posse)

28.5.5; (noviss. pars pactorum, testa­menti) 2.14.7.12; 40.5.56; (noviss. vo­luntas servatur) 34.4.6; (in legatis no­vissimae scripturae valent; si sub alia et alia condicione legatum ademptum est, novissima ademptio spectanda est) 30.12.3; 28.6.16 pr.; (si per multos dominos transierit servus, novissimo dabimus bon. possessionem) 37.11.2.9; (noviss. heres) 34.1.18.1; (filius, qui novissimus mortuus fuerit; noviss. puer; filia, quae novissima diem suum obisset) 28.6.27; 28.6.37; 28.6.41.7; 28.6.42; 33.2.34 pr.; (qui novissimus supervixerit) 34.5.12; (divisio novis­sime a patre facta) 34.4.30.3; (novis­sime testamento adseriptum) 28.4.1.1; (ex tempore quidque aestimatur, quo novissime solvi potuit) 42.1.11; (no­vissime videndum, dicendum est; no­viss. inspiciemus) 4.9.3.5; 13.1.8.2;

44.4.1 pr.

Nox-2.12.8

Noxa, noxia - (poena est noxae vindicta) 50.16.131 pr.; (si quadrupes pauperiem fecisse dicetur, actio ex lege XII tab. descendit: quae lex voluit aut dari id quod nocuit, i.e. id animal, quod noxiam commisit, aut aestimationem noxiae offerre) 9.1.1 pr.; (noxia autem est ipsum delictum) 9.1.1.1; (noxas ac­cipere debemus privatas, h.e. eas, [quaecumque committuntur ex delictis, non publicis criminibus], ex quibus agitur iudiciis noxalibus - ex privatis noxiis oritur damnum pecuniarium) 21.1.17.18; 50.16.238.3; (furtum fa­cere vel aliam noxam committere) 9.4.2.1; (conveniri ex noxa servi) 9.4.14; (ex pluribus noxis experiri, ex una noxia servi dominium nancisci) 9.4.20; (noxa caput sequitur) см. ca­put; (noxiam, noxam nocere) см. no­cere; (noxam sarcire) 9.1.1.11; (noxae, ad noxam dedere; noxae deditio) см. dedere; (noxae accipere) 7.1.17.2; (ad noxam teneri) 43.24.11.6; (noxa solu­tum esse, h.e. noxali iudicio subiectum non esse) 21.1.17.17; 19.1.11.8; 19.4.2; 21.2.11.1; 21.2.30; 30.45.1; 46.3.72.5;

47.6.3 pr.; 50.16.174; 50.16.200

Noxalis - (furti actio vel de dolo malo nox. servi nomine danda) 10.4.16; 13.6.22; (servi nomine noxali vi bono­rum raptorum actione teneri) 47.8.2.19; (servus, cuius nomine noxale iudicium dominus accepit) 3.2.14; 9.4.12 pr.; 9.4.12.1; (noxali iudicio defendere sta­tuliberum) 47.2.62.9; (noxali agere, experiri) 9.4.21.6; 9.4.28; (condem­nari) 42.1.4.8; (ex noxali causa agere) 9.4.12; (duci servum) 3.3.36; (noxa) 44.7.5.5; 9.1.1.14

Noxia - см. noxa

Noxius - (lusus nox.) 9.2.10; (noxios servos habere) 9.2.27.11; (facinoris nox.) 29.5.3.12; (qui noxiam com­misit) 9.4.7 pr.; 10.4.3.7; 19.1.4 pr.;

47.6.1 pr.

Nubere - (mulierem absenti per litteras eius vel per nuntium posse nubere placet, si in domum eius deduceretur) 23.2.5; (nuptum dare, collocare filiam, pupillam) 23.2.59; 23.2.62 pr.; 27.6.11.3; 46.3.88; (nuptum se collocare) 3.2.11.1; 3.2.11.3; (pupillae legatum «quando­que» nupserit) 36.2.30; (ita legatum «cum nupserit») 35.1.68; (ita legatum «si Titio (non) nupserit») 35.1.63; (le­gare uxori «si a liberis ne nupserit») 35.1.62.2; (legatum dare filiae: «cum in familia nupserit») 33.5.21; 32.41.7; (alteri sponsa, alteri nupta) 3.2.13.3; (adulterium in nuptam, stuprum in viduam committitur) 50.16.101 pr.

Nubilis - (nub. aetas) 35.1.10 pr.; 36.1.11.2 Nucleus - 32.55.1

Nudare - (propter iactum nudata res) 14.2.4.2; (nudata intima) 4.8.3.1

Nudus - (qui amissis bonis nudus exulat) 4.5.7.3; (n. proprietas) 6.1.33; 7.1.72; 7.4.2; 13.7.18.1; 22.1.19 pr.; 23.3.4; 23.3.78.3; 33.2.8; (n. usus, i.e. sine fruc­tu) 7.8.1.1; 7.1.3.3; (n. res) 16.3.1.24; (nuda cautio) 5.1.2.6; 17.2.63.4; (cavere nuda conventione) 13.7.9.3; (nuda re­

promissio) 46.5.1.5; 21.2.56 pr.; (nuda promissio sive pollicitatio) 21.1.19.2; (nuda pollicitatione repromittere)

34.9.10 pr.; (n. consensus) 19.2.14;

23.1.4 pr.; 44.7.52.9; 50.17.35; (nuda consentientium voluntas) 19.4.1.2; (nuda conventio) 13.7.1; 41.3.33.4-5; (interdum etiam sine traditione nuda voluntas domini sufficit ad rem trans­ferendam) 41.1.9.5; (numquam nuda traditio transfert dominium, sed ita, si aliqua iusta causa praecesserit) 41.1.31 pr.; (nuda pactio (cum nulla subest causa) obligationem non parit) 2.14.7.4; (emptio nuda conventione dissolvitur, si res secuta non fuerit) 18.5.5.1; 18.5.3; (quomodo, cum semel coeperit (actio negot. gest.), nuda vo­luntate tolletur?) 3.5.8; (sicut heredi­tatem miles nuda voluntate dare potest, ita et adimere potest) 29.1.15.1; 29.1.1 pr.; (nuda voluntate adimi possunt legata et fideicomm.) 34.4.3.11; (adimere ad- signationem etiam nuda voluntate po­terit) 38.4.1.4

Nugatoriae res - 21.1.17.14

Numa Pompilius - 1.13.1 pr.

Numantini - 50.7.17

Numen - (respectu divini numinis iurare) 12.2.33; (metus, superstitio (divini) nu­minis) 28.7.8 pr.; 48.19.30

Numerare - (mille passus a continentibus aedificiis numerandi) 50.16.154; (ad dies num. armum) 50.16.134; (num. ex die aliquo) 3.6.6; 23.3.48 pr.; 50.1.9; (etiam suam personam num. in par­tibus faciendis) 37.6.1.24; (numerari unius loco) 2.14.9 pr.; (in fructu) 47.2.48.6; (inter onera) 27.1.15.16; (numeratio) 38.15.2.3; (solvendi causa num. pecuniam) 16.1.5; (pecunia nu­merata creditori) 46.3.32; 46.3.49; (do­nationis causa) 39.5.33.1; (num. dotem ex causa promissionis; usurae numera­tae dotis) 24.3.41; 24.3.42.2; (num. pretium) 7.1.25.1; 21.1.27; 24.1.7.4; (indebitum num.) 12.6.57 pr.; (nu­merata pecunia) 13.3.1 pr.; 14.6.7.3;

17.1.29.5; 19.2.25.6; 24.3.66 pr.; 28.8.6; 34.2.1.1; 34.4.32 pr.; 42.1.13.1;

50.16.178 pr.; 50.16.222; (innumera­to habere pecuniam aureos sestertium milia) 27.9.5.9; 30.96 pr.; 39.5.35 pr.; (numeratione solvere) 7.1.25.1; (per numerat, vel novationem solutae sum­mae) 33.1.21.3; (numeratione facta aut accepto debitor liberatus) 4.2.9.3; (non omnis numer. eum, qui accepit, obli­gat, sed quotiens id ipsum agitur, ut confestim obligaretur) 12.1.19 pr.; (om­nia, quae inseri stipulationibus possunt, possunt etiam numerationi pecuniae) 12.1.7; 50.16.19; (quod vulgo dicitur filio fam. credi non licere, non ad verba referendum est, sed ad numera­tionem) 14.6.4

Numeratio - см. numerare

Numerius - см. Negidius

Numerus - (quod numero continetur; quod in numero est) 5.1.38; 23.2.78.4; 45.1.115 pr.; (res, quae numero con­sistunt, constant) 12.1.2.4; 18.1.35.5; 44.7.1.2; (numero valere) 35.2.1.7; (numero fieri, in numerum cedere divi­sionem; numero dividi) 38.1.15.1; 45.1.54; 46.3.29; (in numerum pro­cedure tutelam; in num. trium tute­larum computari, imputari) 23.2.60 pr.; 23.2.60.1; 27.1.15.16; (si in rem ali­quis agat... signatae materiae nume­rum dici oportet) 6.1.6; 47.2.19.3; (ple­nus num. ordinis) 50.2.2 pr.; (sollemnis n. testium) 28.1.21 pr.; (comites, qui sunt intra statutum numerum) 27.1.41.2; (pro numero temporis in aliquem statuen­dum) 49.16.3.7; (testium, hostium nu­mero haberi) 28.1.27; 49.15.19.14; (numero liberorum, in num. parentum liberorumve esse) 23.2.53; 37.5.24; (in num. familiarum esse) 39.4.1.5; (ser­vorum urban, numero esse; in eo nu­mero haberi) 32.66.1; 50.16.166; (quad­rupedes, quae pecudum numero sunt) 9.2.2.2; (res, quae mercis numero ha­bentur) 46.1.42; (vestis numero haberi) 34.2.26; (argenti, auri numero habere,

computare aliquid; infecti auri numero esse) 34.2.27.1; 34.2.27.4-5; 34.2.32.1; (vini numero esse, habere aliq.) 33.5.2.3; 33.6.1; (extra numerum vinariorum esse, in eo numero non esse) 50.16.206; (eodem numero esse) 39.6.31.2; 3.2.3.1; 3.3.8.2; 29.1.4; 29.1.38.1; 29.1.42; 37.13.1.2; 49.16.4.10

Numisma-7.1.28; 34.2.27.4 Nummarius - (res numm.) 49.14.2.2;

(poena numm.) 4.8.11.2; (pretium numm.) 50.13.1.5

Nummularius - 1.12.1.9; 2.13.9.2;

2.14.47.1; 16.3.7.2; 46.3.39; (mensa nummularia) 14.3.20

Nummulus - 48.20.6

Nummus - (nummi stangei, plumbei) 48.10.8; 48.10.9.2; 50.16.159; (repro­bos nummos solvere creditori) 13.7.24.1; (certos nummos, certum corpus num­morum, numerum nummorum legare, relinquere) 30.34.4; 30.50.3; 30.51; (nummorum qualitas, species) 28.1.21.1; 28.5.79.1; (nunnn о uno conducere) 19.2.46; 41.2.10.2; (locare, vendere) 23.3.66; (nummi, nummus) 1.12.1.7; 2.4.10pr.; 2.15.8.24; 12.1.2.4; 12.1.11 pr.; 12.1.11.2; 12.1.13-14; 12.1.31.1;

22.1.7; 23.2.45.2; 40.1.4; 40.1.19;

47.2.26.1

Nunciare - см. nuntiare

Nunciatio - см. nuntiare

Nuncius - см. nuntius

Nuncupare - (heredes palam ita, ut exaudiri possint, nuncupandi sunt; licebit ergo testanti vel nuncupare he­redes vel scribere; sed si nuncupat, palam debet) 28.1.21 pr.; (heres non scriptus, sed solummodo nuncupatus, palam nuncupatus; obscurius in testa­mento vel nuncupare vel scribere ali­quid; plus nuncupatum, minus scriptum) 28.1.25; 28.5.1.1; 28.5.1.5; 28.5.9.2; 29.7.20; (per nuncupat, facere testamen­tum, substituere) 28.6.20.1; 37.11.8.4

Nundinae - (dies nundinarum) 33.1.20.1; 45.1.138 pr.; (nundinis impetratis a principe non utendo, qui meruit, de­cennii tempore usum amittit) 50.11.1; 17.2.69

Nuntiare - (fisco, ad fiscum nuntiare; nun­tiatio ad fiscum) 49.14.1 pr.; 49.14.1.5; 49.14.22.3; 49.14.39.1; 49.14.44; (bo­na (vacantia) nuntiare; vacantium bon. nuntiatio) 29.5.22; 41.3.18; 49.14.1.2; (tacitum fideicommissum nuntiatum; se nuntiare non capere) 49.14.13.7; (nun­tiator = delator) 49.14.1.5; 48.16.6.3; (opus novum nuntiare; (operas novi) nuntiatio) 2.14.7.14; 3.3.45.2; 11.8.3 pr.;

39.1 tit.; 43.21.3.8; 43.25.1; (nuntiare, ne quod novum opus fieret) 10.3.6.12; 39.1.20 pr.; 39.1.20.9; (nuntiator = qui nuntiat opus) 39.1.5.6; 39.1.20.15;

39.1.21.1

Nuntiatio, nuntiator - см. nuntiare Nuntius - (per nuntium convenire, pacis­

ci, contrahere, constituere) 2.14.2 pr.; 13.5.14.3; 18.1.1.2; 44.7.2.2; (manda­tum suscipere) 17.1.1.1; (societatem coire) 17.2.4; (nubere) 23.2.5; (resti­tuere hereditatem) 36.1.38 pr.; (preca­rio possessionem constituere) 43.26.9; (nuntium perferendum suscipere) 3.3.1.1; (certior n. allatus) 38.15.2 pr.; (nun­tium mittere, remittere) 23.1.6; 23.1.10; 23.2.45.4; 23.3.5.14; 23.3.7.3; 23.3.21; 24.1.32.19; 24.2.4; 24.3.22.7

Nuper-32.85; 33.2.23

Nuptalicium - (mimus nuptalicium) 50.16.194

Nuptiae - (nuptiae sunt coniunctio maris et feminae et consortium omnis vitae, divini et humani iuris communicatio) 23.2.1; (nuptias non concubitus, sed consensus facit) 50.17.30; 35.1.15; (ei coniuncta, cuius nuptiis ei interdictum sit) 3 5.1.10 pr.; (quarumdam nuptiis abstinendum est) 23.2.14.3; (nuptiis se collocare) 3.2.11.2; (uxoris loco sine nuptiis in domo esse) 50.16.144

Nuptialis - (nuptiale munus) 26.7.13.2; 27.3.1.5; (nupt. iugum) 35.1.10 pr.

Nurus - 2.8.2.3; 3.1.3.2; 23.2.14.4; 37.5.8.4; 38.10.4.6; 38.10.6.1; 38.10.8; 50.17.50

Nusquam - (quod ita proveheretur, ut nusq. requiesceret) 50.16.242.1; (si ager ita corruerit, ut nusq. sit) 19.2.15.2; (numquam) 47.2.39

Nutricium - 50.13.1.14

Nutrire - 1.6.10; 40.2.14 pr.; 50.16.210 Nutritor - 33.7.27 pr.

Nutrix - 26.10.1.7; 33.2.34.1; 40.2.13;

50.13.1.14

Nutus - (nutu significare) 36.1.67.3; (iubere) 29.2.93.1; (relinquere fidei­commissum) 32.21 pr.; (adsignare) 38.4.1.3; (delegare) 46.2.17; (nutu solo consistere) 44.7.52.10; (ex nutu here­dis valere) 40.5.46 pr.

Nux-50.16.205

Nyctostrategus - 50.4.18.12

O

Oasis-48.22.7.5

Obdormire, obdormiscere - 9.2.27.9 Obdurare - (obd. in quaestione) 48.5.28.11 Obesse - 1.9.7.2; 2.14.14; 4.6.1 pr.; (obes­

se prospectui) .39.1.3 pr.; (libertati) 40.5.26.1; (nihil obesse alicui in sub­stitutione) 28.6.11; (exceptio obest alicui) 44.2.11 pr.; 44.2.30.1

Obiectio, obiectus - см. obicere Obicere - (obicere alicui facem) 9.2.27.6;

(obi. corpus suum; obiectu corporis auxi­lium ferre) 29.5.1.35; 29.5.19; (bestiis obici) 48.19.11.3; (mulieres multis hui- uscemodi casibus obiectae) 16.1.2.2; (obici) 26.4.10.pr.; 37.14.21.3; (obi- citur matri pater in utriusque bonus tam filii quam filiae) 38.17.2.15; (ob. exceptionem) 6.1.9; 7.9.7 pr.; 21.1.27-28; 22.3.19.2; 43.24.1.3; 43.24.7.3; 44.2.7.3; 44.4.4.12; 44.4.4.24; 44.4.11 pr.; (auctoris dolus emptori non obicitur) 44.4.4.31; (ob. praescriptionem) 48.5.2.1; 48.5.16.7; 48.16.7 pr.; (replicationem) 44.1.2.1; (Falcidiam) 31.78 pr.; (obi. crimina) 22.5.3.3; 38.2.14.8; (crimen adulterii, expilatae heredit.) 37.10.13; 47.19.4; (stuprum, adulterium, lenocini­um) 48.5.30.6; (stellionatum) 47.20.3.1;

(falsum) 48.16.5; (culpam, neglegen­tiam) 27.2.6; 41.1.7.12

Obire - (ob. munus) 50.16.214; 50.7.2.2; (impendia legationum, quae solo ministerio obeuntur) 50.7.6; (obire mortem, diem suum, ultimum diem) 2.11.15; 3.5.9.1; 12.6.3; 13.1.7.2; 23.4.26.5; 28.7.28; 29.5.4; 34.9.14; 35.1.101 pr.; 36.1.35; 36.1.59.1;

38.17.1.11; 48.10.26

Obiter - 18.5.1

Obitus-29.7.14 pr.; 36.1.80.7 Obiurgare - 1.2.2.43