1553р., березня 27, Краків Сигізмунд Август скасовує старий звичай, згідно з яким внуки не брали участі в розподілі дідівського майна поряд з дядьками і тітками
Ориг.: ЦДІАУЛ. - Ф.131, спр.477. Пергамент: 32,2x56,5 + 10,5 см. Ініціал “І“. Написи: “Regestratae” (XVI), “Privilegium plebisciti de successionibus nepotum, anno 1553” (XVI). Текст у кількох місцях пергаменту вицвів.
На шовковому червоно-жовтому шнурку печатка: Gum., XIV, №50.Коп.: MK, 83, k.174-174v; ЦДІАУЛ. - Ф.52, оп.2, спр.614, арк.9-11; спр.615, арк.98-100; Czart., 2014, k.77-79; Czart., 2029, k.95-98.
Регести: MRPS, V/1, №1537; Каталог, №549.
n nomine Domini. Ad perpetuam rei memoriam. Nos Sigismundus Augustus Dei gratia rex Poloniae, magnus dux Lituanie, necnon terrarum Cracoviae, Sandomiriae, Siradiae, Lanciciae, Cuiaviae, Russiae, Prussiae, Masoviae, Samogitiae, Culmensis, Elbingensis, Pomeranieque etc. dominus et heres. Significamus praesentibus literis nostris, quorum expedit, universis et singulis, praesentibus et futuris, harum noticiam habituris. Quia etsi in civitate nostra Leopoliensi veteri receptaque consuetudine observatum sit, quod nepotes quorum parentes non fuerant emancipati inter patruos vel materteras iure repraesentativo in loco parentum non cupiebant aliquam successionem et neque ad sortes avitas post mortem avi et aviae admittebantur, tamen quia haec ipsa consuetudo civibus nostris Leopoliensibus, visa est iuri repugnare atque ob id intolerabilis, quod nepotes iure parentum suorum non emancipatorum gaudere et sortes huiusmodi avitas, post parentes eorum avum et aviam percipere non debeant, unaminique consensu universorum civium Leopoliensium per nuntios civitatis eiusdem in publicis illorum negotiis ad nos missos, supplicatum essent nobis, ut eam consuetudinem iuri contrariam abrogaremus. Quamobrem nos eiusmodi consuetudinem prorsus abrogando et cassando statuimus, deinceps perpetuis temporibus hoc plebiscitum observandum a civibus nostris Leopoliensibus praesentibus et pro tempore futuris.
Quod nepotes in loco parentum suorum non expeditorum sexus utriusque iure repraesentativo, post eorum mortem aequam sortem ex bonis omnibus mobillibus et immobilibus haereditariis cum patruis et materteris accipient, idque in hunc modum, quod omnes quicunque ad successionem eiusmodi de iure pertinebant debent comportare pro interesse suo universa bona quaecunque a parentibus suis acceperant, vel parentes quovis modo in usus illorum impenderant. Quibus comportatis factaque prius divisione mobilium, deinde taxatio immobilium bonorum per iuratos cives, quos consulatus ex officio suo designaverit, fieri debet. Et qua taxatione sortes bonorum immobilium, que ex divisione nepotibus provenerint, per proximiores haeredes pecunia aut bonis mobilibus solui et redimi debent, atque ita universa bona immobilia seu stantia ipsi filii aut filiae, uti gradu proximiores haereditariae obtinebunt, et in eis haereditabunt perpetuae etin aevum. Caeterum quod attinet eos ipsos cives, qui ad praesens antiquam hoc plebiscitum et constitutio intercessit eiusmodi in negociis successionum causas aliquas haberent, facimus plenariam potestatem proconsuli et consulibus Leopoliensibus, ut illis civibus quibus eo nomine controversiae intercedunt, actersitis inter illos concordias aequitati, quae fuerint, quam maxime consentaneae faciant, atque universam inter illos controversiam sive iure, sive quacunque alia ratione et praetextu exortam sopiant, etiam ubi opus fuerit mediante decreto suo decidant ac fine debito concludant. In eo vero quod decreverint, nulla appelatione prorsus admissa, executionem sententiae, quam officium ipsum consulare promulagaverit sine ulla dilacione inter partes facere debent. Quas quidem sententias et concordias per consulatum Leopoliensium in eiusmodi causis, quae ad hoc usque tempus intercesserint faciendas nos praesentibus approbamus, ratificamus et confirmamus, decernendo robur, debitae et perpetuae firmitatis obtenturas. Harum testimonio literarum quibus sigillum nostrum subappensum est.
Datum Cracoviae in conventione generali feria secunda post dominicam Palmarum proxima, anno Domini millesimo quingentesimo quinquagesimo tertio, regni vero nostri anno vigesimo quarto. Praesentibus reverendissimo et reverendis in Christo patribus dominis Nicolao Dziergowski archiepiscopo Gneznensi, legato nato et primate, Andrea Zebrzidowski Cracoviensi, Ioanne Droiewski Vladislaviensi, Andrea Noskowski Plocensi, Andrea Czarnkowski electo Poznaniensi, Iacobo Uchanski Chelmensi, ecclesiarum episcopis, necnon magnificis, generosis et venerabilibus Petro Cmitha in Visnicze comite Cracoviensi, regni nostri supremo marschalco ac Cracoviensi, Scepusiensi, Praemisliensi Colensique, Nicolao Odnowski de Fulstin Sandomiriensi ac Leopoliensi, Martino Zborowski Calissiensi ac Schidloviensi Odalanoviensique, Ioanne a Cosczieliecz Siradiensi, maioris Poloniae generali et Naklensi, Andrea a Thenczin comite Lublinensi ac Rohatinensi Szniatinensique, Ioanne de Mieliecz Podoliae ac Grodecensi Chmielnicensique, Nicolao de Szieniawa Belzensi, exercituum regni nostri campestri ac Chaliciensi Colomiensique, Ioanne Dziergowski de Pawlowo Masoviae ac vicesgerenti Varschaviensique, palatinis et capitaneis, Georgio Conarski Calissiensi, Stanislao Maczieiowski Voinicensi, curiae nostrae marschalco, Zawichostensi Lubomliensique, Stanislao a Thenczyn comite Leopoliensi, Lublinensi Belzensique, Spitcone Iordan de Zakliczin Sandecensi, regni nostri thesaurario, Valentino Dembienski Biecensi, burgrabio Cracoviensi, Nicolao Miskowski de Mirow Radomiensi ac Oswieczimensi, Zatoriensi Miedzirzecensique, Ioanne a Gologori Haliciensi, Ioanne Bonar de Balicze Chelmensi, magno procuratore Cracoviensi Rabstinensique, castellanis et capitaneis, Ioanne de Ociessino regni nostri cancellario, succamerario burgrabioque Cracoviensi ac Sandecensi et Olstinensi capitaneo, Ioanne Przerembski regni nostri vicecancellario ac Gneznensi, Cracoviensi et sancti Floriani in Cleparz praeposito, Georgio Podlodowski Cracoviensi, Petro Arciechowski praeposito Stobniczensi ac Varschaviensi, canonicis causarumque Podlassensium, Ioanne Sirakowski, curiae nostrae referendariis, Petro Miskowski, Andrea Przeczlawski, Martino Cromero, canonicis Cracoviensi, secretariis nostris ac aliis quam plurimis dignitariis, officialibus et aulicis nostris, circa praemissa existentibus. Datum per manus magnifici Ioannis de Ocziessino regni Poloniae cancelarii, succamerarii bmgrabiique Cracoviensis, Sandecensis, Olstinensis etc. capitanei, sincere nobis dilecti.Relatio magnifici Ioannis de Ocziessino regni Poloniae cancellarii, succamerarii, burgrabii Cracoviensis, Sandecensis, Olsztynensis etc. capitanei.
Ioannes Oczieski regni Poloniae cancelarius subscripsit.
ім’я Господа аміньо. Для вічної пам’яті справи. Ми Сигізмунд Август, Божою ласкою (титулатура). Змістом даної (грамоти) повідомляємо всім і кожному, кому необхідно, які читатимуть. Хоча в нашому місті Львові був прийнятий і дотримувався давній та загальновживаний звичай, що внуки, які батьків не мають, позбавлені дядьками чи тітками права участі у батьківській долі та не мають прагнути якого-небудь успадкування і до дідівських часток після смерті діда і баби. Однак, тому що цей звичай нашими львівськими міщанами є переглянутий, суперечний праву і через це нестерпний, що внуки право своїх батьків не успадковують і ті дідівські частини після (смерті) батьків, діда і баби отримати не можуть. За одностайною згодою всіх львівських міщан, що через посланців того міста, висланих до нас у громадських справах, просили нас, щоб цей звичай, суперечний праву, ми відмінили. Внаслідок цього ми встановлюємо, цей звичай відміюючи і скасовуючи, щоб надалі вічними часами дотримуватися ухвали, (прийнятої) нашими львівськими міщанами, як теперішніми, так і майбутніми часами. Щоб внуки обох статей долі своїх предків не були позбавлені і за правом представництва після смерті (батьків) у рівній частині з дядьками і тітками допускалися (до успадкування), як у рухомих, так і нерухомих спадщинах. У такий спосіб, що всі (онуки), які мають право до цього успадкування, повинні звести в одне усе своє добро, яке вони отримали від своїх батьків або (показати), що батьки будь-яким чином у користуванні тим (добром) заважали. Ці рахунки і факти попереднього поділу рухомого (майна), потім оцінка нерухомого (майна) (має робитися) присяжними міщанами, що консулат з свого уряду повинен буде визначити.
І за оцінкою часток нерухомого майна, що з поділом онукам відбуде, кревні спадкоємці грішми чи рухомим майном мають сплатити чи повернути (ці частки). І таким чином, все нерухоме майно тобто нерухомість ці сини чи дочки заправом кревних (родичів) спадкоємно хай наділяться та успадкують назавжди і на вічні часи. Інше, чого торкається ця ухвала і постанова цих міщан стосовно справ успадкування, що (міщани) хочуть мати. Даємо повну владу бурмистру і райцям, щоб між тими міщанами, які його (онука) іменем ведуть суперечки, (бурмистр і райці) створювали між ними рівноправні майбутні умови, як можна правдивіше чинили і всі суперечки між ними за правом, чи будь-яким іншим способом і також надзвичайним чином втихомирювали; також, де буде потреба, своїм посередницьким декретом мають вирішувати остаточно і належно закінчувати. І від того (рішення), що вони (бурмистер і райці) постановлять, жодної апеляції не допускаємо, виконання судових вироків, що раєький уряд оприлюднив, мають чинитися без жодної затримки між сторонами. При цьому судові вироки і умови, що львівським консулатом в такого роду справах зроблені, що до цього часу дійсні, ми даною (грамотою) схвалюємо, ратифікуємо і підтверджуємо, вирішивши наділити сильною, належною і вічноюміццю. Дано в Кракові на вальному нашому сеймі, в понеділок, після “Вербної” неділі, року Божого 1553, нашого панування - 24.
Йоан з Оцєшно, віце-канцлер Польського королівства.
За свідченням вельможного Йоана з Оцєшно, віце-канцлера Польського королівства, краківського підкоморія і бурграбія, сандомирського старости і т.д.